Staatsecretaris Van Dam van Economische Zaken heeft het kortingspercentage vastgesteld waarmee vanaf volgend jaar de toedeling van het aantal fosfaatrechten aan melkveehouders wordt berekend. Ten opzichte van het aantal gehouden koeien op 2 juli 2015 zullen niet-grondgebonden melkveehouders 8,3% worden gekort op de hoeveelheid toegekende fosfaatrechten. Het fosfaatrechtenstelsel is een nieuw systeem waarmee de toename van de hoeveelheid fosfaat – als bestanddeel van mest - van melkvee wordt begrensd.
De bestaande knelgevallenvoorziening in de wet fosfaatrechten wordt daarnaast uitgebreid met twee categorieën bedrijven. Hiermee wordt advies van de commissie voor de knelgevallen fosfaatrechten overgenomen.
Dat schrijft staatssecretaris Martijn van Dam na overleg met de sector in een brief aan de Tweede Kamer.
Europees plafond
Boeren mogen in 2018 alleen melkvee houden als ze daarvoor voldoende fosfaatrechten hebben. Zij krijgen deze rechten toegekend op basis van het aantal gehouden koeien op 2 juli 2015. Omdat de totale hoeveelheid fosfaatrechten te groot is om de fosfaatproductie weer onder het Europese plafond te brengen, worden de fosfaatrechten afgeroomd met een kortingspercentage.
Dit percentage is vastgesteld op advies van het CDM en de commissie voor knelgevallen.
Derogatie
Het fosfaatrechtenstelsel treedt in 2018 in werking, afhankelijk van gesprekken met de Europese Commissie over een nieuwe derogatie. Het nieuwe stelsel volgt op het fosfaatreductieplan waarmee de uitstoot van fosfaat in Nederland in 2017 weer onder het Europese plafond wordt gebracht.
De maatregelen zijn noodzakelijk om het verlies van de derogatie te voorkomen, op basis waarvan Nederland veel meer dierlijke mest mag gebruiken dan is toegestaan volgens de nitraatrichtlijn. Het verlies van deze uitzonderingspositie zou grote financiële gevolgen hebben voor de Nederlandse melkveehouderij.
Knelgevallenvoorziening
De knelgevallenvoorziening wordt via een algemene maatregel van bestuur uitgebreid met nieuw gestarte bedrijven en bedrijven die in een buitengewone situatie verkeren vanwege projecten voor het algemeen belang, waardoor zij minder grond of minder dieren hadden op 2 juli 2015.
Het gaat bij deze buitengewone situaties om de realisatie van een natuurgebied, de aanleg of het onderhoud van publieke infrastructuur zoals een weg of het instellen van een algemene nutsvoorziening zoals de aanleg van een elektriciteitskabel.
De commissie voor knelgevallen heeft in haar advies meegewogen of de gevolgen voor andere veehouders gerechtvaardigd zijn en of de groepen bedrijven voldoende af te bakenen zijn.
Vrijstellingen
In de knelgevallenvoorziening was al rekening gehouden met boeren in een overmachtssituatie, als gevolg van bijvoorbeeld ziekte, stalbrand of een verbouwing.
Bedrijven met voldoende grond in verhouding tot het aantal koeien, de zogenaamde grondgebonden bedrijven, zijn geheel vrijgesteld van de generieke korting. Bedrijven met een relatief klein overschot koeien in relatie tot eigen grond zijn dit gedeeltelijk.
Kamerbrief - Generieke korting fosfaatrechten en advies Commissie knelgevallen fosfaatrechten:
Geachte Voorzitter,
In de debatten met uw Kamer over de introductie van het fosfaatrechtenstelsel voor de melkveehouderij heb ik toegezegd uw Kamer na 1 juli 2017 te informeren over het zogenaamde generieke kortingspercentage. Dit kortingspercentage zal worden toegepast als het stelsel van fosfaatrechten op 1 januari 2018 in werking treedt. De inwerkingtreding van het stelsel is, mede als gevolg van het amendement Lodders (Kamerstuk 34 532, nr. 50), nog afhankelijk van de gesprekken met de Europese Commissie over uitzicht op een nieuwe derogatie voor de periode 2018-2021 en over staatssteun.
Ik heb de Commissie van Deskundigen Meststoffenwet (CDM) gevraagd mij over het kortingspercentage te adviseren. De CDM heeft recent advies uitgebracht. Het kortingspercentage dient in samenhang gezien te worden met het advies van de Commissie knelgevallen fosfaatrechten, zoals dit op 1 juli jongstleden aan mij werd aangeboden. De beide rapporten zijn als bijlage bij deze brief gevoegd.
Advies Commissie van Deskundigen Meststoffenwet
De CDM berekent aan de hand van gegevens van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) over het aantal gehouden stuks melkvee op 2 juli 2015 (de peildatum) en de wettelijk vastgestelde excretieforfaits voor fosfaat de totale fosfaatproductie op de peildatum op 89,4 miljoen kilogram. De forfaitaire fosfaatproductie ligt daarmee 4,5 miljoen kilogram boven het sectorplafond voor melkvee van 84,9 miljoen kilogram. In mijn brief van 3 maart 2016 (Kamerstuk 33 979, nr. 108) heb ik al aangegeven dat de fosfaatproductie in de melkveehouderij op de peildatum het plafond overschreed. De berekeningen uit het advies van de CDM bevestigen dit.
Het doel van het stelsel van fosfaatrechten is te borgen dat de fosfaatproductie door melkvee vanaf 2018 onder het sectorplafond van 84,9 miljoen kilogram fosfaat blijft. Daarom kan ik geen fosfaatrechten toekennen voor de gehele fosfaatproductie op de peildatum, maar moet direct bij toekenning van de rechten ook een korting plaatsvinden.
Op grond van de situatie op de peildatum zou een generieke korting van 5,1% noodzakelijk zijn. Echter, met het amendement Dik-Faber en Koçer Kaya (Kamerstuk 34 532, nr. 31) en het subamendement Van Gerven (Kamerstuk 34 532, nr. 55) is in de wet (Wet van 29 mei 2017 tot wijziging van de Meststoffenwet in verband met de invoering van een stelsel van fosfaatrechten; Staatsblad 2017, nr. 229) een voorziening opgenomen waarmee bedrijven met melkvee die in 2015:
- grondgebonden waren, ontzien worden van de generieke korting;
- een relatief klein fosfaatoverschot hadden, niet verder worden gekort dan tot het punt waarop het betreffende bedrijf in 2015 grondgebonden zou zijn.
Doordat grondgebonden bedrijven volledig worden ontzien bij de generieke korting, stijgt het kortingspercentage voor de overige bedrijven van 5,1 naar 6,7%. Het gedeeltelijk ontzien van bedrijven met een relatief klein overschot levert een verdere stijging van het kortingspercentage op tot 7,3%.
Uit de rapportage van de CDM blijkt dat iedere additionele toekenning van 1 miljoen kilogram fosfaatrechten een verhoging van het kortingspercentage met 1,5% tot gevolg heeft.
Advies Commissie knelgevallen fosfaatrechten
Ter uitvoering van het amendement Geurts c.s. (Kamerstuk 34 532, nr. 85) heb ik de Commissie knelgevallen fosfaatrechten ingesteld, onder voorzitterschap van de heer drs. C.J. Kalden. Over de opdracht aan en de samenstelling van deze commissie heb ik uw Kamer per brief van 12 mei 2017 geïnformeerd (Kamerstuk 33 037, nr. 203). De commissie beschrijft de opdracht lastig te hebben gevonden vanwege het bijzondere samenspel van politieke, sociaaleconomische en maatschappelijke aspecten rond de melkveehouderij en het mestprobleem. De lastigste was de afweging tussen individuele verantwoordelijkheid en collectieve afwenteling bij de groei van de veestapel en de bijbehorende mestproductie.
De commissie heeft, conform haar opdracht, afgewogen of categorieën van bedrijven voldoende concreet en nauwkeurig af te bakenen zijn en zowel individueel als buitensporig op een dusdanige wijze geraakt worden dat dit niet alleen buiten de voor de sector te verwachten bedrijfsrisicos gaat, maar ook de afwenteling op de sector als geheel in de vorm van een noodzakelijke verhoging van het generieke kortingspercentage rechtvaardigt.
De commissie adviseert in de eerste plaats om maximaal zeker te stellen dat het effect van het op basis van een generieke voorziening honoreren van individuele bedrijven als knelgeval, wordt beperkt tot een stijging van het generieke kortingspercentage met maximaal 1%.
De commissie heeft verschillende categorieën van bedrijven beoordeeld en komt tot het advies om de knelgevallenvoorziening bij Algemene Maatregel van Bestuur uit te breiden met de volgende twee categorieën van bedrijven:
Nieuw gestarte bedrijven: het gaat hierbij om bedrijven die op basis van een aantal (cumulatieve) criteria aan kunnen tonen dat sprake is van een nieuw gestart bedrijf. De commissie adviseert bij deze categorie een compensatie van 50% van het verschil tussen de feitelijke melkveebezetting op 2 juli 2015 en de op die datum aanwezige stalcapaciteit. De commissie stelt tevens voor een bedrijf uitsluitend als knelgeval te bestempelen als op 2 juli 2015 minimaal 10% (drempel) minder kilogrammen fosfaat met melkvee op het bedrijf werd geproduceerd dan, op grond van de te overleggen bewijsstukken, voorzien werd bij volledige benutting van de capaciteit.
Bedrijven in een buitengewone situatie vanwege realisatie van een natuurgebied, de aanleg of het onderhoud van publieke infrastructuur of vanwege een algemene nutsvoorziening; het gaat om bedrijven die, veelal in overleg met decentrale overheden, afspraken hebben gemaakt over bijvoorbeeld een bedrijfsverplaatsing in verband met natuurontwikkeling of infrastructurele projecten, of hun bedrijf extensiveren ten behoeve van natuurontwikkeling, en die op de peildatum van 2 juli 2015 om die reden nog geen of een onvolledige veebezetting hadden of die op de peildatum tijdelijk niet-grondgebonden waren. Er moet sprake zijn van een veebezetting op de peildatum van 2 juli 2015 die, conform de knelgevallenvoorziening in artikel 23, zesde lid, van de wet, aantoonbaar 5% lager lag dan zonder de buitengewone omstandigheid en als direct gevolg van de ontwikkeling van het publieke project.
De commissie concludeert dat met de toevoeging van bovenstaande categorieën aan de knelgevallenvoorziening, de generieke korting met ongeveer 1% zal stijgen.
Ik neem het advies van de commissie over. Ik zal de twee genoemde categorieën in een Algemene Maatregel van Bestuur opnemen die per 1 januari 2018 van kracht moet worden.
Conclusie: generiek kortingspercentage fosfaatrechtenstelsel
Beide adviezen gecombineerd resulteren in een generiek kortingspercentage van 8,3%.
Op 6 en 11 juli jl. heb ik overleg gevoerd met de sector. We hebben onder andere gesproken over de wenselijkheid van het hanteren van een veiligheidsmarge bovenop een generiek kortingspercentage van 8,3%. Die veiligheidsmarge kan van pas komen om tegenvallers op te vangen die zich kunnen voordoen bij de toekenning van fosfaatrechten (bijvoorbeeld door toekenning van extra rechten als gevolg van bezwaar- en beroepsprocedures) of als gevolg van een hogere fosfaatproductie door hogere gehalten fosfaat in het ruwvoer.
De vertegenwoordigers van de sectororganisaties verwachten dat de fosfaatproductie met een korting van 8,3% onder het sectorplafond van 84,9 miljoen kilogram fosfaat komt en dat daarom een veiligheidsmarge niet nodig is. Ik heb hen erop gewezen dat indien de totale fosfaatproductie alsnog hoger uit lijkt te gaan vallen dan het sectorplafond van 84,9 miljoen kilogram fosfaat, een additionele generieke korting volgend jaar noodzakelijk is. De sectororganisaties begrijpen die consequentie van het niet-hanteren van een veiligheidsmarge.
Ik heb besloten het kortingspercentage vast te stellen op 8,3%. Dit percentage zal worden vastgelegd in een Algemene Maatregel van Bestuur.
Martijn van Dam
Staatssecretaris van Economische Zaken
Download:
