In de Omgevingswet is elke gemeente verantwoordelijk voor het beschermen en ontwikkelen van de leefomgeving. In een omgevingsvisie stellen zij vast hoe zij daar vorm aan geven. Daarna volgt een omgevingsplan, dat regels voorschrijft waar de omgeving zich aan moet houden voor het beschermen van de leefomgeving. Dat geldt ook voor bedrijven. Wat betekent dat voor bedrijfsmatige activiteiten?
Huidige situatie
Bedrijven moeten zich houden aan de Wet milieubeheer. Deze schrijft elk bedrijf iets voor, grofweg in drie categorieën te verdelen:
Een bedrijf mag starten zonder een benodigde vergunning of zonder melding te doen bij het bevoegd gezag. Wel dienen de bedrijfsmatige activiteiten te voldoen aan het Activiteitenbesluit.
Een bedrijf is meldingsplichtig, de bedrijfsmatige activiteiten moeten voldoen aan het Activiteitenbesluit.
Een bedrijf is vergunningsplichtig, dit zijn veelal complexe bedrijven die een vergunning nodig hebben voor hun activiteiten. De voorschriften staan in de vergunning. Daarnaast gelden gedeeltelijk regels uit het Activiteitenbesluit.
Toekomstige situatie
De Wet milieubeheer verdwijnt en de Omgevingswet komt daarvoor in de plaats. Elke gemeente zal een aantal milieuregels in een omgevingsplan moeten opnemen, vooral op het gebied van geluid, trilling, geur en veiligheid. De meldingsplicht en vergunningsplicht voor bedrijven blijft bestaan. De standaardvoorschriften zullen in het Besluit Activiteiten Leefomgeving staan, dat het Activiteitenbesluit vervangt. Er zijn echter uitzonderingen. Voor bepaalde branches staan geen voorschriften in het Besluit Activiteiten Leefomgeving. De gemeente kan voor deze branches kaderstellende regels toevoegen aan het omgevingsplan. De wet- en regelgeving wordt met de Omgevingswet dus voor een groot gedeelte op maat gemaakt door de gemeente. Maar wordt ook versnipperd aangeboden.
Overzicht bedrijfsmatige activiteiten
In bijgaand overzicht geven we de
toekomstige situatie van bedrijfsmatige activiteiten
in een overzicht weer. De cijfers in het overzicht corresponderen met de cijfers én uitleg hieronder.
Voor een aantal - veelal complexe - bedrijven blijft de vergunningplicht bestaan. Soms voor het hele bedrijf, soms slechts voor een bepaalde activiteit. Het Besluit Activiteiten Leefomgeving vermeldt welke bedrijven vergunningsplichtig zijn.
De meeste bedrijven houden een meldingsplicht. Het Besluit Activiteiten Leefomgeving vermeldt welke bedrijven of activiteiten meldingsplichtig zijn.
Het Besluit Activiteiten Leefomgeving bevat per branche milieuvoorschriften voor diverse activiteiten. Het zijn landelijke voorschriften die door het Rijk zijn beoordeeld waarbij best bestaande technieken toegepast moeten worden. Normen over geluid, veiligheid, geur en trilling staan hier niet in, deze staan in het lokale Omgevingsplan.
Voor bepaalde bedrijven bestaan er straks geen landelijke milieuregels meer. Zij hoeven slechts de milieuregels te volgen die in het Omgevingsplan van hun gemeente staan beschreven. Het zijn voornamelijk de kleinere bedrijven, zoals hotels, pensions en conferentieoorden; restaurants, cafetarias, snackbars en cateringbedrijven; cafés, discotheken, concertpodia, muziektheaters en evenementenhallen; verblijfsrecreatie, dagrecreatie en sportfaciliteiten; detailhandel en ambachten, supermarkten en bouwmarkten; gebouwen voor permanente of tijdelijke bewoning, penitentiaire inrichtingen, onderwijs- en kantoorgebouwen, welzijnszorg, verpleeg- en verzorgingshuizen, kerken; dierenasiel, dierenklinieken, hondenfokkers- of trainers, maneges; brandweerkazernes, politiebureaus, ambulancediensten; parkeergarages, natte textielreiniging, rioolgemalen.
De basis van de Omgevingswet is het Omgevingsplan. Het voormalige bestemmingsplan wordt een Omgevingsplan waarin alle aspecten van de fysieke leefomgeving tot één samenhangend geheel samenkomen. Een gemeente hoeft daar niet volledig zelf invulling aan te geven: het Rijk geeft instructies vanuit het Besluit Kwaliteit Leefomgeving (6).
Het Besluit Kwaliteit Leefomgeving is gericht aan gemeenten. Hierin staan instructieregels voor de regels voor het Omgevingsplan. Het gaat bijvoorbeeld uitgebreid over geluidsnormen en externe veiligheid en in beperkte mate over geur- en trilling normen.
Het Besluit Bouwwerken Leefomgeving vervangt het Bouwbesluit. Hierin worden voor bedrijven ook enkele milieuaspecten geregeld. Dat zijn met name de gebouwgebonden milieuaspecten als Energiebesparing bij gebouwen of stook- en koelinstallaties.
Maatwerk
De veranderingen voor complexe bedrijven zijn klein, de wijzigingen voor kleinere bedrijven kunnen groot zijn. Elke gemeente kan een eigen invulling geven aan de regels voor activiteiten die niet beschreven worden in het Besluit Activiteiten Leefomgeving. Dit roept nog een aantal vragen op, bijvoorbeeld over:
Geuroverlast. Restaurants veroorzaken nogal eens geuroverlast. In de huidige situatie geeft het Activiteitenbesluit voorschriften over het voorkomen van geurhinder. Met de Omgevingswet komen basisregels bij geuroverlast uit het Besluit Kwaliteit Leefomgeving. Een gemeente moet nu bepalen op welke wijze deze in het omgevingsplan opgenomen worden.
Afvalwater. Regels over afvalwater, zoals bij wasstraten, zijn opgenomen in het Besluit Activiteiten Leefomgeving. Dat is niet het geval met regels over afvalwater bij de horeca-branche, waarbij veelal vetafscheiders toegepast worden. Elke gemeente zal regels in het Omgevingsplan regels moeten stellen om de goede werking van het riool te borgen.
Licht. Met betrekking tot licht(hinder) regelt het Besluit Activiteiten Leefomgeving niets over lichthinder (uitgezonderd assimilatiebelichting). Een gemeente kan ervoor kiezen om in een omgevingsplan regels te stellen.
