Op 21 oktober 2025 heeft de rechtbank Noord Holland (ECLI:NL:RBNHO:2025:11882) de inmiddels 57ste uitspraak gedaan over de omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA).
Deze uitspraak op het verzoek om een voorlopige voorziening gaat over de omgevingsvergunning die het college heeft verleend voor ‘het realiseren van een tijdelijk AZC voor 263 asielzoekers voor een periode van 6 jaar op de locatie Opperdoezerpad’ in Medemblik.
Verzoekster voert aan dat het plan nog onvoldoende concreet is. In figuur 2.2 van de Ruimtelijke BOPA-onderbouwing van Arcadis is een plattegrond opgenomen, maar daar staat expliciet op dat het gaat om een voorlopig ontwerp. In de vergunning ontbreken gewaarmerkte tekeningen of een definitief ontwerp waarop de situering van de gebouwen zichtbaar is. Het COA heeft daarmee alle vrijheid om het plan nog aan te passen en het college kan daarop niet handhaven. Deze vrijheid kan ook inhouden dat het aantal asielzoekers dat wordt opgevangen wordt uitgebreid, met de daarvoor benodigde bebouwing, aldus verzoekster. De voorzieningenrechter volgt het college in zijn standpunt dat de aanvraag is beoordeeld en vergund op basis van de bij de aanvraag ingediende tekeningen. Het is het COA niet zonder meer toegestaan af te wijken van het vergunde zonder voorafgaande schriftelijke toetsing door en toestemming van het college. De aangeleverde tekeningen zijn voor het college voldoende geacht voor de toetsing van de aangevraagde ruimtelijke activiteiten. Het COA moet nog een aparte vergunningaanvraag doen voor de technische bouwactiviteit, waarin de technische uitvoeringsdetails (zoals het lichtplan) worden beoordeeld. Bovendien heeft het COA bevestigd dat figuur 2.2 het ontwerp is zoals de opvanglocatie gerealiseerd zal worden.
De rechtbank stelt vast dat het college aan de omgevingsvergunning voorschriften heeft verbonden over de afvoer en berging van huishoudelijk afvalwater en regenwater. Deze voorschriften staan – op een niet ongebruikelijke plek – achter de omgevingsvergunning onder het kopje ‘Voorschriften en aandachtspunten’. Deze manier is niet evident onzorgvuldig.
Ook wordt opnieuw ingegaan op het vervallen van de onlosmakelijke samenhang en de uitvoerbaarheid van de BOPA gezien een eventueel noodzakelijke Flora- en fauna-activiteit.De voorzieningenrechter overweegt dat onder de Omgevingswet (Ow) niet langer een aanhaakplicht geldt voor de flora- en fauna-activiteit (artikel 5.5, tweede lid, aanhef en onder g, van de Ow). Op grond van artikel 5.7, eerste lid, van de Ow kan de aanvrager kiezen welke activiteiten hij aanvraagt. Het COA heeft geen aanvraag gedaan voor de flora- en fauna-activiteit, zodat die met het bestreden besluit ook niet is vergund en zodoende in deze procedure ook niet voorligt. Het college was in dit verband slechts gehouden om de aangevraagde activiteiten te weigeren als en voor zover het op voorhand redelijkerwijs had moeten inzien dat het wettelijke soortenbeschermingsregime aan de uitvoerbaarheid van het project in de wet staat. Bij de aanvraag heeft het COA een Quickscan Ecologie ingediend. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is niet gebleken dat het project de lat van uitvoerbaarheid op voorhand evident niet haalt, zonder verder diepgaand onderzoek. Geconcludeerd is dat er mogelijk functies voor beschermde soorten in de directe omgeving van het projectgebied aanwezig zijn. Daarbij bevinden die functies zich volgens de Quickscan wel buiten de invloedssfeer van de werkzaamheden. Aantasting van beschermde functies en daarmee schending van het wettelijk soortenbeschermingsregime kan verder worden voorkomen mits de mitigerende maatregelen worden gevolgd. Indien de gevolgen voor (functies voor) beschermde soorten in de uitvoeringsfase alsnog intreden, is het aan de vergunninghouder om de nodige vervolgstappen de nemen, zoals bijvoorbeeld een aanvraag voor een flora- en fauna-activiteit. Deze bezwaargrond van verzoekster leidt niet tot toewijzing van haar verzoek. De discussie die verzoekster inhoudelijk aan de hand van de door haar ingebrachte tegenbericht wenst te voeren over het uitgevoerde onderzoek en de resultaten in de Quickscan kan, voor zover relevant, in bezwaar plaatsvinden.
Het COA heeft een omgevingsvergunning aangevraagd voor ‘het realiseren van een tijdelijk AZC voor 263 asielzoekers voor een periode van 6 jaar’ aan het Opperdoezerpad in Medemblik. De aanvraag ziet op de activiteiten:
-Omgevingsplanactiviteit: bouwactiviteit;
-Omgevingsplanactiviteit: uitvoeren van aanlegwerkzaamheden op het perceel (bijv. terreinverharding, infrastructuur, voorzieningen);
-Afwijken regels in het omgevingsplan (BOPA).
Is het plan onvoldoende concreet?
Verzoekster voert aan dat het plan nog onvoldoende concreet is.
In figuur 2.2 van de Ruimtelijke BOPA-onderbouwing van Arcadis is een plattegrond opgenomen, maar daar staat expliciet op dat het gaat om een voorlopig ontwerp. In de vergunning ontbreken gewaarmerkte tekeningen of een definitief ontwerp waarop de situering van de gebouwen zichtbaar is. Het COA heeft daarmee alle vrijheid om het plan nog aan te passen en het college kan daarop niet handhaven. Deze vrijheid kan ook inhouden dat het aantal asielzoekers dat wordt opgevangen wordt uitgebreid, met de daarvoor benodigde bebouwing, aldus verzoekster.
De voorzieningenrechter volgt het college in zijn standpunt dat de aanvraag is beoordeeld en vergund op basis van de bij de aanvraag ingediende tekeningen. Het is het COA niet zonder meer toegestaan af te wijken van het vergunde zonder voorafgaande schriftelijke toetsing door en toestemming van het college. De aangeleverde tekeningen zijn voor het college voldoende geacht voor de toetsing van de aangevraagde ruimtelijke activiteiten. Het COA moet nog een aparte vergunningaanvraag doen voor de technische bouwactiviteit, waarin de technische uitvoeringsdetails (zoals het lichtplan) worden beoordeeld. Bovendien heeft het COA bevestigd dat figuur 2.2 het ontwerp is zoals de opvanglocatie gerealiseerd zal worden.
Twee bestemmingsplannen?
Verzoekster voert aan dat uit het bestreden besluit onvoldoende duidelijk volgt aan welk bestemmingsplan is getoetst, en wat de verhouding is tot het bestemmingsplan ‘Landelijk Gebied 2010’. Volgens verzoekster had het college ook moeten toetsen aan het bestemmingsplan ‘Landelijk Gebied 2010’. Hierom is het bestreden besluit in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel.
Het college stelt dat het bestemmingsplan ‘Buitengebied 2018’ het bestemmingsplan ‘Landelijk Gebied 2010’ destijds voor wat betreft de onderhavige locatie heeft vervangen en geen zelfstandige betekenis meer toekomt in de beoordeling van de onderhavige zaak. Daarom is dat bestemmingsplan niet benoemd in het bestreden besluit.
De voorzieningenrechter acht de toets van het college aan het laatst vastgestelde bestemmingsplan voor de opvanglocatie – nu als tijdelijk onderdeel van het Omgevingsplan – niet evident onzorgvuldig. Uit het bestreden besluit volgt duidelijk aan welk bestemmingsplan is getoetst. Dit punt leidt daarom niet tot toewijzing van het verzoek.
Ontbreken bij de omgevingsvergunning voorschriften?
Verzoekster voert aan dat in de omgevingsvergunning onder het kopje ‘afwijken regels van het omgevingsplan’ staat aangegeven dat een voorschrift inhoudende eisen voor waterberging en afvoer wordt opgenomen in de vergunning. Echter staat dit voorschrift niet onder het kopje ‘Voorwaarden bij besluit’. Dit is volgens verzoekster in strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel.
De rechtbank stelt vast dat het college aan de omgevingsvergunning voorschriften heeft verbonden over de afvoer en berging van huishoudelijk afvalwater en regenwater. Deze voorschriften staan – op een niet ongebruikelijke plek – achter de omgevingsvergunning onder het kopje ‘Voorschriften en aandachtspunten’. Deze manier is niet evident onzorgvuldig. Daarnaast is in de omgevingsvergunning en in paragraaf 4.12 van de BOPA-onderbouwing opgenomen, en in de schriftelijke reactie van het COA toegelicht, dat de bergingsopgave van 520 m³ op eigen terrein zal worden opgelost in een wadi. Deze wadi is zichtbaar op het vergunde ontwerp van de opvanglocatie. Dit standpunt van verzoekster leidt niet tot twijfel over het antwoord op de vraag of de verleende vergunning bij heroverweging in stand zal blijven.
Evenwichtige toedeling van functies aan locaties?
Verzoekster voert aan dat de omgevingsvergunning in strijd is met artikel 8.0a, tweede lid, van het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl). Er is geen sprake van een evenwichtige toedeling van functies aan locaties.
Het college voert het verweer dat de omgevingsvergunning is verleend na een zorgvuldige voorbereiding. De beoordeling van de BOPA is gebaseerd op een brede ruimtelijk-milieukundige afweging, gericht op de fysieke leefomgeving. Er is onderzoek verricht naar verkeer en parkeren, geluid en leefklimaat, natuur en stikstof, waterhuishouding, archeologie en cultuurhistorie, veiligheid en beheer. De omgevingsvergunning bevat voorschriften en mitigerende maatregelen ter borging van een aanvaardbare leefomgeving en ordentelijke uitvoering.
Ecologische Quickscan
De voorzieningenrechter overweegt dat onder de Omgevingswet (Ow) niet langer een aanhaakplicht geldt voor de flora- en fauna-activiteit (artikel 5.5, tweede lid, aanhef en onder g, van de Ow). Op grond van artikel 5.7, eerste lid, van de Ow kan de aanvrager kiezen welke activiteiten hij aanvraagt. Het COA heeft geen aanvraag gedaan voor de flora- en fauna-activiteit, zodat die met het bestreden besluit ook niet is vergund en zodoende in deze procedure ook niet voorligt. Het college was in dit verband slechts gehouden om de aangevraagde activiteiten te weigeren als en voor zover het op voorhand redelijkerwijs had moeten inzien dat het wettelijke soortenbeschermingsregime aan de uitvoerbaarheid van het project in de wet staat. Bij de aanvraag heeft het COA een Quickscan Ecologie ingediend. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is niet gebleken dat het project de lat van uitvoerbaarheid op voorhand evident niet haalt, zonder verder diepgaand onderzoek. Geconcludeerd is dat er mogelijk functies voor beschermde soorten in de directe omgeving van het projectgebied aanwezig zijn. Daarbij bevinden die functies zich volgens de Quickscan wel buiten de invloedssfeer van de werkzaamheden. Aantasting van beschermde functies en daarmee schending van het wettelijk soortenbeschermingsregime kan verder worden voorkomen mits de mitigerende maatregelen worden gevolgd. Indien de gevolgen voor (functies voor) beschermde soorten in de uitvoeringsfase alsnog intreden, is het aan de vergunninghouder om de nodige vervolgstappen de nemen, zoals bijvoorbeeld een aanvraag voor een flora- en fauna-activiteit. Deze bezwaargrond van verzoekster leidt niet tot toewijzing van haar verzoek. De discussie die verzoekster inhoudelijk aan de hand van de door haar ingebrachte tegenbericht wenst te voeren over het uitgevoerde onderzoek en de resultaten in de Quickscan kan, voor zover relevant, in bezwaar plaatsvinden.
Stikstofdepositie
In het licht van de toets die de voorzieningenrechter hier verricht, lijkt het standpunt van het college dat de projectlocatie niet in of direct grenzend aan een Natura-2000 gebied, het Natuurnetwerk Nederland (NNN) of de Ecologische hoofdstructuur (EHS) ligt, en dat uit de Quickscan volgt dat geen nadelige directe effecten als gevolg van het project op die gebieden worden verwacht, evenmin evident onrechtmatig. Hier komt bij dat voor zowel de realisatie- als de gebruiksfase de effecten middels AERIUS-berekeningen nog in beeld worden gebracht.
Omgevingsvisie NH2050 en de ladder van duurzame verstedelijking
Verzoekster voert aan dat het project in strijd is met de Omgevingsvisie NH2050 omdat de schaal en het intensieve karakter van de opvanglocatie onevenredig groot zijn in relatie tot de bestaande stad Medemblik. Functieveranderingen dienen volgens de Omgevingsvisie te passen bij de aard, schaal en draagkracht van het landschap.1 Het project is strijdig met het ontwikkelen in aansluiting op de schaal en karakteristiek van bestaande kernen en het behoud van de identiteit van Medemblik, aldus verzoekster.
Een ander beleidsuitgangspunt in de Omgevingsvisie is het behoud van een gezonde en veilige leefomgeving, passend bij de behoefte van bestaande en nieuwe inwoners.
De realisatie van een grote opvanglocatie kan volgens verzoekster de draagkracht van lokale voorzieningen, het veiligheidsgevoel, de bereikbaarheid en de leefbaarheid onder druk zetten, in strijd met het uitgangspunt van het borgen van de basiskwaliteit van de leefomgeving en het meenemen van effecten op leefomgevingskwaliteit bij nieuwe (sensitieve/maatschappelijke) huisvesting. Verder dient volgens de Omgevingsvisie een overtuigende alternatievenafweging te worden gemaakt die andere (meer geschikte) locaties uitsluit, die bijvoorbeeld beter binnen bestaand stedelijk gebied en nabij OV-knooppunten liggen, en inpasbaar zijn qua schaal.3 Ten onrechte heeft het college geen dergelijke afweging gemaakt. Verzoekster voert daarnaast aan dat het college ten onrechte en in strijd met artikel 5.129g van het Bkl heeft nagelaten onderzoek te doen naar het zorgvuldig ruimtegebruik. Het college dient immers onderzoek te doen of deze nieuwe stedelijke ontwikkeling elders kan worden gerealiseerd, binnen reeds bestaand stedelijk gebied in de omgeving of regio. De gekozen locatie heeft geen stedelijke bestemming en het gebied ten noorden en ten wensten van de opvanglocatie is onbebouwd. De behoefte om op deze locatie een opvanglocatie te realiseren is daarbij niet althans onvoldoende onderbouwd, terwijl de gevolgen van de realisatie op dit onbebouwd gebied groot is.
Het college stelt dat wordt voldaan aan de uitgangspunten in de Omgevingsvisie NH2050 en artikel 5.129g van het Bkl. Volgens het college is behoefte aan de opvanglocatie als nieuwe stedelijke ontwikkeling en ligt de gekozen locatie in bestaand stedelijk gebied, zodat is voldaan aan de ladder van duurzame verstedelijking. De opvanglocatie voorziet in de dringende behoefte aan opvangcapaciteit voor asielzoekers, wat een nationaal en lokaal maatschappelijk belang is. In de gemeentelijke Structuurvisie wordt het faciliteren van huisvesting voor onder andere asielzoekers genoemd als opgave. De vestiging van deze tijdelijke opvanglocatie is ook een directe uitwerking van de Spreidingswet, zodat de gemeente Medemblik voldoet aan haar taakstelling van opvang voor 263 personen. Verder past de gekozen locatie binnen het Stadsplan Medemblik, waarbij de locatie ook is aangemerkt als kansrijk voor een stedelijke ontwikkeling. Daarbij is het terrein groot genoeg, goed omsloten en technisch voorbereid op aansluiting op de nodige nutsvoorzieningen. Ook zijn er beperkte alternatieven binnen bestaand stedelijk gebied, die ook voldoen aan de noodzakelijke randvoorwaarden, zoals omvang, bereikbaarheid, betaalbaarheid en veiligheid. Bovendien is met het bestreden besluit tijdelijke vergunning verleend voor vijf jaar, waarna de locatie beschikbaar komt voor andere stedelijke doelen, conform het Stadsplan Medemblik. Gelet op deze elementen voldoet de opvang(locatie) volgens het college ook aan de uitgangspunten uit de Omgevingsvisie NH2050. Zo zijn gebiedsgerichte afwegingen gemaakt op basis van het Stadsplan, de ruimtelijke geschiktheid en de maatschappelijke noodzaak, wordt de ruimtelijke kwaliteit behouden door tijdelijke inzet en latere herontwikkeling, sluit de omvang van de opvanglocatie aan bij de stedelijke rand van Medemblik en wordt het zorgvuldig ingepast in de omgeving. Voorts worden voor een gezonde en veilige leefomgeving maatregelen getroffen. In samenwerking met de politie en het COA wordt een veiligheidsplan opgesteld en voorziet het COA in medische zorg op locatie.
Naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter is de hiervoor weergegeven motivering van het college, gelet op de aard en stand van deze procedure, voldoende overtuigend voor de stelling dat hij de omgevingsvergunning kon verlenen omdat de opvanglocatie niet in strijd is met de uitgangspunten in de Omgevingsvisie NH2050 of met artikel 5.129g van het Bkl.
Belangenafweging
De voorzieningenrechter ziet voorts ook aan de hand van een belangenafweging geen aanleiding om het verzoek van verzoekster toe te wijzen en de omgevingsvergunning te schorsen. Verzoekster heeft op de zitting toegelicht dat haar belang bij een schorsing is gelegen in het belang van natuurbehoud in het plangebied, zoals ook naar voren is gekomen in de door haar aangevoerde gronden. Volgens verzoekster staat voor diverse elementen niet vast dat geen verstoring zal plaatsvinden. Meer concreet vreest verzoekster verstoring door de lichtuitstraling voor vleermuizen, en voor de rugstreeppad door (grond)werkzaamheden. Het COA heeft toegelicht dat het belang van de realisatie van de opvanglocatie is gelegen in de behoefte en noodzaak voor opvangplekken voor asielzoekers op korte termijn. Dit geldt te meer voor reguliere opvangplekken, zoals het geval is bij de onderhavige omgevingsvergunning. Daarom wil het COA snel van start met deze opvanglocatie in Medemblik.
Hoewel het door verzoekster geschetste natuurbelang begrijpelijk en relevant is, laat de voorzieningenrechter – in het licht van al het vorenstaande – het belang bij de vergunde tijdelijke opvanglocatie in dit geval zwaarder wegen dan het belang van verzoekster bij het voorkomen van de realisatie daarvan. Zoals verzoekster op de zitting ook heeft erkend, is algemeen bekend dat de problematiek rondom de opvangcapaciteit in Nederland voor asielzoekers zeer actueel is, en de nood hoog is. Extra opvangplekken op korte termijn zijn daarom noodzakelijk. Hierbij weegt de voorzieningenrechter mee dat de technische bouwactiviteit van de opvanglocatie nog beoordeeld zal worden bij die vergunningaanvraag. Ook kent de voorzieningenrechter (ook) in dit licht gewicht toe aan de omstandigheid dat de belangen die verzoekster in het bijzonder met haar schorsingsverzoek wil beschermen, voor een groot deel in deze procedure niet voorliggen.
Conclusie en gevolgen
De voorzieningenrechter wijst het verzoek af. Dit betekent dat de omgevingsvergunning voor de aangevraagde ruimtelijke activiteiten niet wordt geschorst tijdens de bezwaarprocedure tegen die omgevingsvergunning.
