In een uitspraak heeft de rechtbank Oost-Brabant op 13 juni 2024 bepaald dat de provincies Noord-Brabant en Limburg geen vrijstelling voor agrarische beregeningsputten hoeven op te nemen in het beheerplan. Er moet dus voor beregening van agrarische percelen met grondwater een natuurvergunning worden aangevraagd. Dat is niet zo als de putten voor 10 juni 1994 zijn geslagen (de referentiedatum).
Boeren en belangenorganisaties waren opgekomen tegen beslissing van de provincies om beregeningsputten niet in het beheerplan op te nemen. Reden voor die beslissing was de staat van de Peel; die is namelijk niet goed en de oppervlakte hoogveen neemt af. De boeren en bonden hebben naar voren gebracht dat de agrarische bedrijfsvoering in droge periodes afhankelijk is van beregening. Zij menen dat agrarische beregening in het beheerplan moet worden vrijgesteld. Maar de rechtbank is het dus niet met hen eens. Alleen als de putten voor 10 juni 1994 zijn geslagen, kunnen zij zich beroepen op een bestaand recht. Voor grondwateronttrekkingen die zijn gestart na 10 juni 1994 bestaan dus geen bestaande rechten, aldus de rechtbank uitdrukkelijk (r.o. 10.8).
De uitspraak bevat meerdere interessante overwegingen over bestaande rechten die ook voor andere projecten relevant kunnen zijn. Zo overweegt de rechtbank dat een vergunning of registratie op grond van de (grond)waterregelgeving niet automatisch betekent dat er toestemming in het kader van de natuurregelgeving bestaat. De belangen die worden betrokken bij toestemmingverlening in het kader van de (grond)waterregelgeving zijn anders dan die worden betrekken bij toestemmingverlening in het kader van de natuurregelgeving (r.o. 10.5). Verder benadrukt de rechtbank dat gebruik maken van slapende rechten strijdig is met de Habitatrichtlijn (r.o. 10.8).
De boeren hadden ook nog aangevoerd dat hun economische belangen voorrang moeten krijgen op het (geringe) oppervlakte aan hoogveen. Die vlieger gaat niet op. Zowel op nationaal als op Europees niveau wordt De Peel beschermd en daaraan kunnen economische belangen niet afdoen.
Het is afwachten of deze lijn in hoger beroep wordt bevestigd.
