Op 29 mei 2024 heeft staatsraad A-G Nijmeijer een conclusie uitgebracht over de toepassing van artikel 6:19 Awb bij ruimtelijke plannen. De ruime toepassing van artikel 6:19 Awb heeft vanuit het oogpunt van effectieve geschilbeslechting voordelen, maar ook nadelen. De uitdijende werking die fictief beroep heeft op de omvang van het geding, kan door de regelstructuur van het omgevingsplan toenemen. De voorzitter van de Afdeling vroeg Nijmeijer in zijn conclusie in te gaan op de vraag of er aanleiding bestaat om:
1) de rechtspraak over de toepassing van artikel 6:19 van de Awb in bestemmingsplanzaken onder de Wet ruimtelijke ordening (op onderdelen) aan te passen;
2) de toepassing van artikel 6:19 van de Awb te veranderen in zaken die gaan over de wijziging van een omgevingsplan op grond van de Omgevingswet.
Om die uitdijende werking te beperken, kan de rechtspraak volgens staatsraad A-G Nijmeijer worden aangepast, opdat:
a) alleen fictief beroep ontstaat ten aanzien van herstelbesluiten en reparatiebesluiten.
b) bij de beoordeling of sprake is van een reparatiebesluit nadrukkelijk(er) een relatie wordt gelegd met de beroepsgronden die in het reële beroep zijn ingebracht.
c) in geval van fictief beroep de kring van beroepsgerechtigden consequent wordt ingeperkt tot degenen die door het hangende beroep genomen besluit in een nadeliger positie komen te verkeren of door gewijzigde feiten of omstandigheden redelijkerwijs niet kan worden verweten dat zij tegen het oorspronkelijke besluit geen beroep hebben ingesteld.
d) bij gecombineerde besluiten geen fictief beroep wordt aangenomen maar rechtsbescherming wordt geconstrueerd door het instellen van reëel beroep tegen het hangende beroep genomen besluit. Maar dit kan alleen als wordt voldaan aan een aantal randvoorwaarden om de effectieve geschilbeslechting en de rechtsbescherming te borgen.
Tot slot zou artikel 6:19 Awb bovendien ook van toepassing moeten kunnen zijn als het besluit dat hangende beroep wordt genomen, afkomstig is van een ander bestuursorgaan. De achterliggende gedachte hiervan is dat de gemeenteraad de omgevingsplanbevoegdheid kan delegeren aan het college van burgemeester en wethouders. Zie voor de details conclusie staatsraad A-G Nijmeijer 29 mei 2024, ECLI:NL:RVS:2024:2238.
