Met de inwerkingtreding van deze wet heeft elke gemeente direct een omgevingsplan van rechtswege dat regels geeft over de fysieke leefomgeving voor het gehele grondgebied van de gemeente (artikel 22.1 Omgevingswet en artikel 4.6, eerste lid, onder g Invoeringswet Omgevingswet). Dat omgevingsplan bestaat voor nu uit een tijdelijk deel, waarin onder meer alle bestemmingsplannen zijn opgenomen die vóór 1 januari 2024 golden. Op het perceel was vóór 1 januari 2024 het bestemmingsplan ‘Agrarisch Buitengebied Ede 2021’ van kracht en heeft de bestemming ‘Agrarisch’. Dit bestemmingsplan maakt dus onderdeel uit van het tijdelijk deel van het omgevingsplan van de gemeente Ede. Een activiteit die in strijd is met het (tijdelijk deel van) het omgevingsplan wordt een omgevingsplanactiviteit genoemd (dit volgt uit bijlage A behorend bij artikel 1.1 van de Omgevingswet, waarin het begrip ‘omgevingsplanactiviteit’ is gedefinieerd). Op grond van artikel 5.1, lid 1, onder a Omgevingswet is het verboden om zonder omgevingsvergunning een omgevingsplanactiviteit te verrichten. Onder een omgevingsplanactiviteit valt (onder meer) een activiteit die in strijd is met het (tijdelijk deel van) het omgevingsplan.
In de last onder dwangsom zijn verschillende overtredingen van artikel 5.1, eerste lid, onder a Omgevingswet jo. verschillende planregels aan de orde.
Eiser stelt dat het college niet heeft onderzocht of een planwijziging mogelijk is. Het bestemmingsplan bevat de bevoegdheid om een bestemming te wijzigen naar ‘natuur’. Op 20 mei 2025 heeft eiser een verzoek ingediend om de bestemming van het perceel te wijzigen. Het college heeft volgens eiser onvoldoende onderzoek gedaan naar de zaak en treedt op zonder dat daar een doel aan ten grondslag ligt, anders dan het formeel ‘opheffen van de overtredingen’.
De vraag of concreet zicht op legalisatie bestaat moet worden beantwoord aan de hand van de situatie ten tijde van de beslissing op bezwaar. Vast staat dat eiser ten tijde van de beslissing op bezwaar geen aanvragen had ingediend om de overtredingen te legaliseren. Het verzoek om wijziging van de bestemming is eerst hangende de beroepsprocedure ingediend.
Anders dan eiser van mening is, ligt het niet op de weg van het college om ambtshalve voorafgaand aan het opleggen van een last onder dwangsom te onderzoeken of legalisering van de overtreding mogelijk is door middel van een omgevingsplanwijziging. De beroepsgrond slaagt niet.
