In een recente uitspraak van de rechtbank Gelderland staat een door de gemeente Arnhem gevestigd voorkeursrecht centraal. De gemeente Arnhem had ten behoeve van een gebiedsontwikkeling een voorkeursrecht op grond van de Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) (oud) gevestigd. De gemeente Arnhem heeft voor een gedeelte van het aangewezen gebied de aanwijzing al ingetrokken, omdat er naar verwachting voor dat gedeelte geen sprake zal zijn van afwijkend gebruik. De eigenaren van het gebied waarop het voorkeursrecht blijft bestaan, stappen echter naar de rechter.
Zij voeren aan dat de raad niet bevoegd is tot het vestigen van een voorkeursrecht omdat het huidige gebruik niet afwijkt van de toegedachte bestemming. Op de percelen van eisers rust namelijk al de bestemming ‘wonen’ en de toegedachte bestemming is dezelfde. Het gebied zou daarnaast te beperkt qua omvang zijn om er het gedachte aantal woningen op te kunnen realiseren zonder totale sloop en nieuwbouw. Daarmee is volgens hen geen sprake van intensiever gebruik. Daarnaast stellen zij dat het te vroeg is om het voorkeursrecht reeds te vestigen, omdat niet zeker is of de beoogde woningen gerealiseerd kunnen worden.
Intensiever gebruik ook al moet je eerst woningen slopen voor je nieuwe kan bouwen
De rechtbank gaat in dit betoog niet mee. Zij volgt de parlementaire geschiedenis én de lijn van de Afdeling. Er is volgens de rechtbank wel sprake van een intensiever gebruik van de woonbestemming, omdat wordt beoogd in het gebied veel meer woningen te realiseren dan het nu bestaande aantal. Ook als wordt aangenomen dat eerst een aanzienlijk aantal bestaande woningen zou moeten worden gesloopt, neemt dat niet weg dat de woonbestemming in de beoogde situatie intensiever gebruikt wordt dan in de bestaande situatie.
Of het aannemelijk is dat een bestemming daadwerkelijk gerealiseerd wordt, is bovendien geen toetsingsgrond voor de vestiging van een voorkeursrecht, zo vervolgt de rechtbank. Alleen indien op voorhand duidelijk is dat het onmogelijk is om de beoogde bestemming te realiseren, zou dat anders zijn.
Meer informatie
Wilt u meer weten over het vestigen van een voorkeursrecht onder de Omgevingswet? Of heeft u andere vragen op het gebied van voorkeursrechten of de Omgevingswet? Neem dan contact op met Patrick Haccou of Jorinde Kwakkernaat.
