De rechtbank Midden-Nederland roept het kabinet en de wetgever op om hun gezamenlijke verantwoordelijkheid te nemen in het stikstofdossier. Er is nog steeds geen structurele oplossing voor de stikstofproblematiek en het kabinet heeft ook geen concrete plannen. Het stikstofprobleem is weliswaar complex, maar het is niet aan de samenleving uit te leggen dat de overheid na 5,5 jaar nog steeds geen duidelijke keuze heeft gemaakt.
De rechtbank Midden-Nederland doet deze oproep aan het kabinet in een zaak van een melkveehouderij uit Zeist, die uit wil breiden met een stal voor tienduizend vleeskuikens. De agrariër heeft in 2017 een vergunning voor deze stal aangevraagd. Die is zowel in 2018 als 2023 verleend, maar nu tot twee keer toe vernietigd door de rechtbank nadat onder andere natuurorganisaties naar de rechter stapten. Deze zaak laat treffend zien hoe de stikstofproblematiek in een concreet geval kan uitpakken en hoe een agrariër dubbel pech kan hebben, door simpelweg te vertrouwen op het beleid van de overheid. Eerst op het Programma Aanpak Stikstof (PAS) en later op de innovatieve mogelijkheden van een emissiearm stalsysteem. Beide routes zijn juridisch niet houdbaar gebleken, waardoor het bedrijf nu, ruim zeven jaar en twee vernietigde vergunningen later, nog niets is opgeschoten. De rechtbank kan de frustratie die deze agrariër hierover heeft goed begrijpen.
De bestuursrechters van de rechtbank Midden-Nederland hebben in 2021 in een serie uitspraken al eens benadrukt dat het aan het kabinet en aan de wetgever is om in actie te komen voor het maatschappelijke vraagstuk van de stikstofproblematiek. Maar de minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur heeft de oplossingen die de afgelopen jaren zijn bedacht weer ingetrokken of uitgesteld, zonder dat er nu concrete alternatieven zijn uitgewerkt. Nu, ruim drie jaar later, is het opnieuw de rechter die het slechte nieuws moet brengen.
Natuurorganisaties moeten de mogelijkheid hebben om natuurvervuilende agrarische activiteiten door de rechter te laten toetsen. De rechtbank heeft ook begrip voor de positie van de lokale overheden. De gemeenten en de provincies weten niet goed hoe ze verder moeten, zo lang er op het niveau van de landelijke overheid geen keuzes worden gemaakt. Maar de lokale overheden moeten wel het eerlijke verhaal vertellen en duidelijk zijn over wat wel, maar vooral ook niet kan. Daar hebben agrarische ondernemers meer aan dan eindeloos te moeten wachten en te hopen.
In de zaak van deze de agrariër uit Zeist oordeelt de rechtbank dat de gemeente Zeist samen met de provincie Utrecht opnieuw naar de vergunning voor de pluimveestal moet kijken. De rechtbank doet vandaag ook uitspraak in twee andere stikstofzaken. Ook in die zaken krijgen de natuurorganisaties gelijk. In de ene zaak moet de provincie Flevoland opnieuw kijken naar de mogelijkheid om een zogenoemde PAS-melder uit Emmeloord te legaliseren. Ook daar ging het over een emissiearm stalsysteem. In de andere zaak moet de provincie Utrecht opnieuw kijken of het nodig is om bestaande natuurvergunningen in te trekken rondom het natuurgebied Kolland & Overlangbroek, nabij Wijk bij Duurstede.
