Woningwet

Met name in oude gebouwen en op percelen zal dus vaak nog asbest of asbesthoudende toepassingen aanwezig zijn. Zolang het ter plaatse rechtmatig is toegepast kan en mag het asbest in beginsel blijven zitten.

Dit geldt niet voor asbest dat een gevaar oplevert voor de gezondheid, bijvoorbeeld als het asbesthoudende materiaal is beschadigd waardoor vezels vrijkomen in de lucht. Voor dergelijke gevallen biedt de Woningwet en het onderliggende Bouwbesluit in verschillende bepalingen de mogelijkheid om handhavend op te treden. In dit hoofdstuk zullen we bezien welke handhavingsgrondslagen het bevoegd gezag ten dienste staan op te treden tegen gevaarlijke situaties met asbest.

De belangrijkste handhavingsgrondslag uit de Woningwet is de zorgplichtbepaling van artikel 1a Woningwet. Die grondslag komt hierna nog uitgebreid aan de orde. Naast het algemene artikel 1a Woningwet heeft het bevoegd gezag artikel 1b Woningwet tot haar beschikking staan. Dat artikel bepaalt dat het verboden is om te handelen in strijd met technische voorschriften uit het Bouwbesluit. Het niet naleven van die voorschriften vormt dus een overtreding van artikel 1b Woningwet waartegen direct handhavend kan worden opgetreden. In de praktijk zien we echter dat bestuursorganen bij asbestzaken rechtstreeks op grond van het Bouwbesluit handhaven, dus zonder verwijzing naar artikel 1b Woningwet. Omdat die praktijk in de rechtspraak wordt geaccepteerd heeft artikel 1b Woningwet aan waarde ingeboet. Om die reden zullen wij in dit hoofdstuk stilstaan bij de handhavingsgrondslagen die rechtstreeks uit het Bouwbesluit voortvloeien, zonder steeds terug te wijzen op het moederartikel in de Woningwet.

Bouwbesluit 2012

Het Bouwbesluit 2012 bevat technische voorschriften met betrekking tot het bouwen, gebruiken en slopen van bouwwerken. Totdat het Bouwbesluit op 1 april 2012 in werking trad, waren de regels over slopen opgenomen in de gemeentelijke bouwverordeningen. Deze bouwverordeningen waren in het algemeen gebaseerd op de model-Bouwverordening van de VNG. Tot 1 april 2012 was slopen (sloop)vergunningplichtig of meldingplichtig of helemaal vrij. Vanaf die datum is slopen op grond van de Woningwet of meldingplichtig of meldingvrij. De categorie (sloop)vergunningplichtig is daarbij opgegaan in de categorie melding. Wanneer iemand wel of geen melding moet doen, staat omschreven in het Bouwbesluit 2012.

Voor toezicht op en handhaving van asbest zijn in het bijzonder de bepalingen van artikel 1.26, 7.19 en 7.22 Bouwbesluit van belang. In artikel 1.26 Bouwbesluit is de sloopmelding geregeld. Artikel 7.19 Bouwbesluit bevat een zogenaamde grenswaarde voor de concentratie asbestvezels in voor mensen toegankelijke ruimten van een bestaand bouwwerk. Artikel 7.22 Bouwbesluit behelst tot slot een algemene (verbods)bepaling voor zogenaamde restrisico’s. Deze bepalingen worden hierna nog afzonderlijk besproken.

1 Wel bestaan plannen van de Rijksoverheid voor een asbestdaken verbod vanaf 2024 (zie paragraaf 7.5.2).