1.1.Met het besluit van 28 juni 2023 (het primaire besluit) heeft het CBR het rijbewijs van eiseres ongeldig verklaard, omdat zij niet geschikt is om te rijden vanwege de diagnose ‘drugsgebruik in de zin der wet’ (hierna ook: drugsmisbruik). Met het bestreden besluit van 24 augustus 2023 (het bestreden besluit) op het bezwaar van eiseres is het CBR bij dat besluit gebleven.

1.2.Het CBR heeft op het beroep gereageerd met een verweerschrift.

1.3.Eiseres heeft nadere stukken ingediend.

1.4.De rechtbank heeft het beroep op 28 maart 2024 op zitting behandeld. Hieraan hebben deelgenomen: eiseres en de gemachtigde van het CBR.

3.1.Op 19 oktober 2022 is het volgende gebeurd. Eiseres is als bestuurder van een motorvoertuig door de politie gecontroleerd in het kader van de Wegenverkeerswet 1994 (WVW 1994). Deze controle vond plaats na twee bij de politie binnengekomen meldingen. De melders hadden gezien dat de bestuurder van een auto, eiseres, een gevulde, zwarte ballon aan de mond hield en zij hadden het vermoeden dat gebruik werd gemaakt van lachgas. De verbalisant heeft eiseres staande gehouden en zag in de auto, op de vloer bij de bijrijdersstoel, een cilinder liggen. Hij herkende deze cilinder ambtshalve als zijnde een cilinder welke gebruikt wordt voor het nuttigen van lachgas. Ook zag de verbalisant onder de stoel van eiseres diverse, zwarte ballonnen liggen. De verbalisant confronteerde eiseres hiermee en hoorde haar verklaren dat zij inderdaad lachgas gebruikt, omdat zij een depressie en PTSS heeft. Zij verklaarde daarbij dat ze niet tijdens het rijden gebruik maakt van lachgas. Gelet op de twee onafhankelijke meldingen, het aantreffen van deze goederen binnen handbereik van eiseres en de verklaring dat zij regelmatig lachgas gebruikt, vindt de verbalisant het aannemelijk dat eiseres tijdens het rijden gebruik heeft gemaakt van lachgas. Dit blijkt uit het door de verbalisant op ambtseed opgemaakte proces-verbaal van 22 oktober 2022.

3.2.De politie eenheid Den Haag heeft vervolgens op 22 oktober 2022 een schriftelijke mededeling bij het CBR gedaan van het vermoeden dat eiseres niet langer beschikt over de rijvaardigheid dan wel over de geestelijke of lichamelijke geschiktheid, vereist voor het besturen van de categorie(ën) van motorrijtuigen waarvoor haar rijbewijs is afgegeven.

3.3.Het CBR heeft op 28 december 2022 een besluit genomen, waarin staat dat aan eiseres de verplichting wordt opgelegd om mee te werken aan een medisch onderzoek naar haar drugsgebruik. Tegen dit besluit heeft eiseres bezwaar gemaakt, welk bezwaar het CBR met het besluit van 2 maart 2023 ongegrond heeft verklaard. Eiseres heeft hiertegen geen beroep ingesteld. De rechtbank kan daarom in deze procedure geen oordeel meer geven over de vraag of eiseres terecht door de politie is staande gehouden, of het politierapport inhoudelijk juist is en of een rijgeschiktheidsonderzoek echt nodig was. Eiseres heeft het CBR op 5 mei 2023 wel verzocht om het besluit van 28 december 2022 te herzien. Dat verzoek is bij het besluit van 27 juni 2023 door het CBR afgewezen.

3.4.Eiseres is vervolgens op 6 mei 2023 door psychiater [naam] (de psychiater) onderzocht. Van dit medisch onderzoek is een verslag van bevindingen (rapportage) opgemaakt. De psychiater heeft de diagnose stoornis in drugmisbruik in de zin der wet gesteld. Aan deze conclusie heeft hij de volgende combinatie van factoren ten grondslag gelegd:

3.5.Het CBR heeft in de brief van 12 oktober 2023 erkend dat de stopdatum 20 oktober 2022 moet zijn.

3.6.Op 28 juni 2023 heeft het CBR het rijbewijs van eiseres ongeldig verklaard omdat uit het medisch onderzoek blijkt dat sprake is van drugsmisbruik zodat eiseres niet meer geschikt is om te rijden. Eiseres heeft tegen dit besluit bezwaar gemaakt, waarna het CBR met het besluit van 24 augustus 2023 het bezwaar van eiseres ongegrond heeft verklaard. De voorzieningenrechter heeft bij uitspraak van 1 november 2023 het verzoek van eiseres om een voorlopige voorziening te treffen, afgewezen (ROT 23/6658).

4. Eiseres stelt allereerst dat het CBR ten onrechte een medisch onderzoek aan haar heeft opgelegd. Wat de verbalisant over de staande houding heeft opgenomen in het proces-verbaal klopt niet. Er is sprake van machtsmisbruik. Ten tweede heeft het CBR zich niet mogen baseren op de rapportage van het medisch onderzoek. Eiseres is tijdens het medisch onderzoek onder druk gezet door de psychiater met de vragen over lachgasgebruik. De psychiater ging ten onrechte uit van de informatie van de politie. Eiseres heeft zomaar antwoorden gegeven, omdat zij zich niet alles goed kon herinneren. Daarbij gaat de psychiater uit van een onjuiste datum, de aanhouding was immers op 12 november 2022 in plaats van 19 november 2022. De officier van justitie heeft eiseres ook per brief, die zij heeft overgelegd, gemeld dat zij bij de aanhouding op 12 november 2022 ten onrechte is aangemerkt als verdachte. Tot slot vraagt eiseres om een vergoeding van de onderzoekskosten en een immateriële schadevergoeding van € 2.500,- omdat het besluit van het CBR ernstige gevolgen voor haar heeft gehad.

5. De voor deze uitspraak relevante wet- en regelgeving is opgenomen in de bijlage bij deze uitspraak.

6. Volgens vaste jurisprudentie van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling)n

Zie bijvoorbeeld de uitspraak van de Afdeling van 21 juni 2017, ECLI:NL:RVS:2017:1620.

bestaat in een geval waarin de diagnose drugsmisbruik is gesteld slechts aanleiding om het bestreden besluit niet in stand te laten, indien de psychiatrische rapportage naar inhoud of wijze van totstandkoming gebreken vertoont, inhoudelijk tegenstrijdig is of anderszins niet leidt tot de dwingende conclusie dat sprake is van drugsmisbruik, zodanig dat het CBR zich daarop niet heeft mogen baseren.

7. De rechtbank heeft onder 3.3 overwogen waarom zij niets kan zeggen over het besluit van 28 december 2022, waarin het CBR de verplichting om mee te werken aan een medisch onderzoek heeft opgelegd aan eiseres. Dit is ook tijdens de zitting besproken. De rechtbank gaat ervan uit dat het besluit van 28 december 2023 in rechte vaststaat en bespreekt daarom de beroepsgrond van eiseres hierover niet.

8. De rechtbank is van oordeel dat de psychiater heeft mogen beslissen dat sprake is van drugmisbruik bij eiseres. De rechtbank vindt daarbij het volgende van belang.

8.1.De rechtbank ziet allereerst geen reden om te oordelen dat het onderzoek onzorgvuldig tot stand is gekomen. De psychiater heeft eiseres onderzocht, de omstandigheden met betrekking tot de staande houding op 19 oktober 2022 met haar besproken, vragen gesteld over het gebruik van lachgas (hoeveelheid, frequentie, omstandigheden) en de informatie uit het proces-verbaal en van haar huisarts bij de beoordeling betrokken. Uit de rapportage van de psychiater blijkt niet dat hij vragen heeft gesteld die hij niet had mogen stellen. Er zijn dan ook geen aanwijzingen dat eiseres tijdens het onderzoek onder druk is gezet. Het komt voor rekening en risico van eiseres als zij tijdens het onderzoek dingen heeft gezegd die niet kloppen. De psychiater heeft in de rapportage weliswaar de datum van 19 november 2022 genoemd, omdat dit in het proces-verbaal verkeerd was opgenomen, uit de overige stukken blijkt echter dat het hier gaat om de gebeurtenissen op 19 oktober 2022. Tijdens de zitting is ook besproken dat deze procedure ziet op de staande houding op 19 oktober 2022 en niet op gebeurtenissen op 12 of 19 november 2022. De omstandigheid dat de psychiater een verkeerde datum heeft genoemd, betekent niet dat deze rapportage niet gebruikt kan worden.

8.2.De rechtbank ziet verder geen reden om te twijfelen aan de conclusie van de psychiater dat bij eiseres sprake is van drugsmisbruik. De psychiater wijst in dit verband op het feit dat de verklaring van eiseres over haar lachgasgebruik tijdens het medisch onderzoek anders is dan haar eerdere verklaring tegenover de politie. Eiseres heeft ook aan de psychiater verteld dat zij 25 ballonnen per keer gebruikt. Dit maakt dat geen sprake meer is van recreatief gebruik. Daarnaast blijkt uit het proces-verbaal van bevindingen dat de politie twee meldingen had gekregen en die beide melders hadden gezien dat de bestuurder van de auto, naar later bleek eiseres, een gevulde, zwarte ballon aan de mond hield. De verbalisant zag tijdens de staande houding een cilinder op de grond liggen die hij herkende als een cilinder die wordt gebruikt voor het nuttigen van lachgas. Ook lagen er zwarte ballonnen. Er zijn dus meerdere aanwijzingen die de diagnose drugsmisbruik ondersteunen.n

Vergelijk de uitspraken van de Afdeling van 24 april 2019, ECLI:NL:RVS:2019:1339 en van 13 september 2023, ECLI:NL:RVS:2023:3484.

Het CBR heeft het rijbewijs van eiseres dan ook ongeldig mogen verklaren. De rechtbank benadrukt dat dit niet betekent dat eiseres regelmatig veel drugs gebruikt. Dit betekent enkel dat het CBR op basis van deze informatie heeft mogen beslissen dat zij niet geschikt was om een voertuig te besturen.