De Omgevingswet is na ongeveer tien jaar voorbereiding op 1 januari 2024 van kracht geworden.
Naast de bundeling van een groot aantal wetten in één wet is een nog groter aantal AMvB’s teruggebracht tot vier en zijn zes kerninstrumenten ingevoerd die de uitvoering van de Omgevingswet in de praktijk handen en voeten moeten geven.
Met deze wet is er veel veranderd op het gebied van de fysieke leefomgeving: de ruimtelijke ordening, milieuregels, regels voor water, bodem, luchtkwaliteit en gezondheid zijn allemaal opgegaan in die ene Omgevingswet. De Omgevingswet vormt daarmee een fundament van het omgevingsrecht in één wet en integreert de gebiedsgerichte onderdelen van de oude wetten in één samenhangend stelsel van planning, besluitvorming en procedures.
Een van de meest in het oog springende wijzigingen is het vervallen van het begrip ‘inrichting’. Er wordt voortaan alleen nog gesproken over ‘activiteiten’, waaronder de meest in het oog springende vernieuwing: de milieubelastende activiteiten (mba).
Het verlenen van omgevingsvergunningen voor een breed scala aan activiteiten is een belangrijke taak voor het bevoegd gezag (meestal het college van Burgemeester en Wethouders), als invulling van het beleid zoals vastgelegd in de omgevingsvisie en de neerslag van dat beleid in het omgevingsplan, zoals vastgesteld door de gemeenteraad. Dit is een nieuw spanningsveld in ontwikkeling onder de Omgevingswet.
Bij uitgeverij Berghauser Pont Publishing loopt een serie publicaties met de titel ‘WERKEN MET …..’ Inmiddels zijn de delen over de Omgevingswet, de omgevingsvisie en het omgevingsplan verschenen, met daarin uitgebreide toelichting van de diverse wetsartikelen en hun bedoeling. In 2020 is een vervolg op deze serie verschenen met de 1e druk van Werken met de omgevingsvergunning.
Werken metde omgevingsvergunning is vooral bedoeld als handleiding voor (beleids-) medewerkers van gemeenten en omgevingsdiensten, maar ook voorcursisten of studenten van de diverse opleidingen op het vlak van de fysieke leefomgeving. Uitgegaan wordt van de juridische stand van zaken in juni 2025 en bijdragen van gezaghebbende schrijvers in diverse vaktijdschriften.
Deze publicatie is een collage van informatie uit diverse kamerstukken, commentaren uit het werkveld, nieuwsbrieven, whitepapers, webinars, diverse weblogs, artikelen, jurisprudentie en bijdragen op PONT Omgeving. Diverse collegae hebben voor en achter de schermen gezorgd voor kritische noten, inspiratie, opmerkingen en aanvullingen, waarvoor mijn hartelijke dank.
Parlementaire, juridische en wetenschappelijke teksten zijn geredigeerd en gelardeerd met praktijkvoorbeelden. De oorspronkelijke (digitale) bron is in een voetnoot aangegeven, voorafgegaan door: ‘Zie (uitvoeriger) ….’ of ‘Ontleend aan …’. Hiermee blijft de oorspronkelijke bron auteursrechtelijk beschermd en eenvoudig beschikbaar voor de lezer.
Deze publicatie is een ‘levend document’ en zal steeds aangepast worden aan de laatste ontwikkelingen op het politieke vlak, ontwikkelingen in de praktijk en jurisprudentie.
Met deze tweede druk zijn de nodige correcties aangebracht aangezien in de tijd na de eerste druk in 2020 druk diverse ontwikkelingen hebben plaatsgevonden, waaronder niet onbelangrijk de inwerkingtreding van de Omgevingswet en de eerste jurisprudentie. Ik hoop dat u mij scherp houdt met correcties, aanvullingen, vragen en opmerkingen.
Geldermalsen, oktober 2025
