Daarvoor is onder meer de vraag relevant in hoeverre de vermeende voordelen van de omgevingsvisie nu echt kenmerkend zijn voor deze visievorm of dat die winst ook al met een structuurvisie gehaald kan c.q. kon worden.
Boven op de eerder geschetste voordelen van de omgevingsvisie kunnen aan zowel de structuurvisie als de omgevingsvisie een aantal positieve kwaliteiten worden toegeschreven. Beide visievormen kunnen een belangrijke toets- en aanjaagfunctie hebben voor initiatieven alsook een brugfunctie naar andere overheden. Dankzij het integrale karakter kunnen beide visievormen binnen een overheid fungeren als katalysator voor keuzes en vliegwiel voor ontwikkelingen. Een gemeente kan er bovendien geld mee ‘verdienen’, en dan niet eens zozeer vanwege de mogelijkheden van de ‘grexwet’ (voor de structuurvisie) en de Aanvullingswet grondeigendom (voor de omgevingsvisie), maar meer wegens het stroomlijnen van ontwikkelingen en projecten. Zo verdienen structuurvisies en omgevingsvisies zichzelf snel terug. Ook zijn beide visievormen een goed middel om draagvlak te organiseren.
Er zijn ook verschillen. Ofschoon een goede, moderne structuurvisie zeer integraal van opzet kan zijn, is de omgevingsvisie in theorie integraler omdat deze gaat over de fysieke leefomgeving. Dit is een breder begrip dan ruimtelijke ordening, omdat de omgevingsvisie juridisch ook de centrale visiedocumenten op die andere beleidsterreinen vervangt. Dit garandeert – niet zozeer qua inhoud maar zeer zeker wel qua proces – meer betrokkenheid van alle partijen. Het is immers een wezenlijk verschil of een beleidsmedewerker een stukje aanlevert voor ‘dat RO-document’ of het gaat om de vervanging van iemands eigen beleidsstuk.
Gelet op de voordelen die er te onderscheiden zijn, is het van belang na te gaan wat de belangrijkste drijfveer van de gemeente is om te beginnen met een omgevingsvisie. Daarbij moet de omgevingsvisie vanzelfsprekend worden gezien als middel om andere doelen te bereiken en niet als doel op zich (bijvoorbeeld om aan de wettelijke norm te voldoen).
