De materie van het omgevingsplan binnen de Omgevingswet is behoorlijk complex. Ook gemeenten zullen een langetermijnstrategische omgevingsvisie moeten vaststellen, waarin zij hun ambities en beleid met betrekking tot de fysieke leefomgeving vorm moeten geven, die verder handen en voeten krijgen in het omgevingsplan. Een omgevingsplan komt daarmee niet zomaar uit de lucht vallen maar vormt de vertaling van de gemeentelijke omgevingsvisie naar de uitvoeringspraktijk, waarbij ook de andere kerninstrumenten uit de Omgevingswet een rol spelen.

Voor de lezer die nog niet zo thuis is in de Omgevingswet wordt in hoofdstuk 2 eerst een korte schets gegeven van de Omgevingswet. Bij de verdere hoofdstukken wordt tevens enige inleidende informatie gegeven, zodat ieder hoofdstuk zo veel mogelijk zelfstandig leesbaar is. Soms leidt dit ook tot herhaling van informatie.

De meer ervaren lezer kan hoofdstuk 2 overslaan en direct doorbladeren naar hoofdstuk 3. In hoofdstuk 3 wordt een aantal algemene aspecten van het omgevingsplan beschreven. Gemeenten die hun omgevingsplan verder aan het doorontwikkelen zijn, vinden een stappenplan in hoofdstuk 7.

Afhankelijk van de interesse van de lezer of als het boek meer gebruikt wordt als naslagfunctie, kan de lezer kiezen uit de volgende onderwerpen:

• bestuurlijke aspecten (hoofdstuk 4);

• uitvoeringsaspecten (hoofdstuk 5);

• uitwerking/doorwerking van instructies (hoofdstuk 6);

• inhoudelijke aspecten van het omgevingsplan waarbij is aangesloten bij het project Handvatten voor het omgevingsplan van Aan de slag met de omgevingswet (hoofdstuk 7: Proces van het doorontwikkelen van het omgevingsplan en hoofdstuk 8: Inhoud);

• afwijkingen van het omgevingsplan (hoofdstuk 9, de omgevingsplanactiviteit, OPA), waarbij in deze vierde druk de positie van de Buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA) meer aandacht heeft gekregen;

• hoofdstuk 10 beschrijft het kostenverhaal en mogelijke financiële bijdragen voor ontwikkelen van een gebied;

• juridische aspecten (hoofdstuk 11).

Voor studenten zijn de details uit hoofdstukken 5 en 6 wellicht minder relevant. Maar voor (gemeente-)ambtenaren en leden van de gemeenteraad zijn dat juist de meest relevante hoofdstukken.

Hoofdstuk 8 bevat een uitgebreide beschrijving van de ‘lagenbenadering’ en is daardoor zeer geschikt voor studenten en lezers die zich nog niet geheel geroutineerd op het vlak van de ruimtelijke indeling van ons land bewegen.

Een wezenlijk onderdeel van de stelselherziening omgevingsrecht is de digitalisering van het omgevingsrecht (hoofdstuk 12), wat een aantal keer heeft gezorgd voor uitstel van de inwerkingtreding van de Omgevingswet.

De oplettende lezer zal ervaren dat sommige passages terugkomen in verschillende hoofdstukken. Reden hiervoor is dat ieder hoofdstuk ook min of meer zelfstandig leesbaar moet zijn.

Ten slotte is een alfabetisch trefwoordenregister opgenomen.

Om de leesbaarheid en praktische bruikbaarheid van deze uitgave te verhogen is ervoor gekozen alle juridische informatie, zoals wetteksten, niet in de tekst op te nemen, maar in de voetnoten, met het oog op de niet-juridische studenten die zich meer in het ruimtelijk beleid willen verdiepen of in de natuur- en milieuaspecten.

Op iedere pagina is een uitgebreid voetnotenapparaat opgenomen, waardoor de lezer snel kennis kan nemen van de achterliggende bronnen vanuit de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), uit het Tijdschrift voor Omgevingsrecht, Milieu en Recht, ROmagazine, Water Governance, Politie- dier en milieubescherming, Tijdschrift Natuurbeschermingsrecht, Binnenlands Bestuur en Praktijk Omgevingsrecht en artikelen aanwezig in de kennisbank van Berghauser Pont.

Let op: het werk aan het boek is op 2 maart 2024 afgesloten. Daarna verschenen informatie is slechts sporadisch nog meegenomen in de drukproeven.

1 Zie https://www.my.stibbe.com/mystibbe/pgo.