Van alle kantoorruimte die bedrijven in Nederland huren, staat 6% ongemerkt leeg. Het gaat om 3,3 miljoen vierkante meter aan onbenutte oppervlakte. Deze verborgen leegstand komt niet terug in de officiële leegstandscijfers, terwijl deze ruimte gebruikt zou kunnen worden voor andere functies zoals wonen.
Als bedrijven massaal afscheid nemen van deze overtollige vierkante meters en vastgoedeigenaren deze ruimte in de verhuur zetten, neemt de leegstand toe tot 7,6 miljoen vierkante meter. Dat is ruim 13% van de hele voorraad kantoren in het land.
"Zo ver zal het niet komen, want verborgen leegstand leidt niet direct tot officiële leegstand. Wel geeft het een toekomstverwachting," zegt Harold Coenders, huisvestingsexpert bij Colliers. "Niet alle huurcontracten lopen nu af en niet elk bedrijf vindt zomaar een ander kantoor dat voldoet aan de wensen. Bovendien neemt het aantal kantoorbanen in Nederland toe. Bedrijven zijn massaal op zoek naar personeel en die nieuwe collega’s hebben ook een werkplek nodig."
Het thuiswerkadvies is vervallen. Er ontstaat naar verwachting een hybride werkweek van drie dagen kantoor en twee dagen thuis. Veel werkgevers gaan daarom inzetten op een meer gelijkmatige kantoorbezetting over de werkweek, blijkt uit gesprekken van Colliers met 50 organisaties die in totaal 30.000 fulltime werkenden in dienst hebben. Bijvoorbeeld door te werken met een reserveringsapp of met een teamrooster. Organisaties hebben minder ruimte nodig als er minder mensen op de piekdagen aanwezig zijn. Dinsdag en donderdag zijn traditioneel het drukst met de langste files en de volste treinen.
Het hybride werken biedt bedrijven de kans om hun kantoorruimte efficiënter te gebruiken. Zij kunnen zo een forse bijdrage leveren aan de verlaging van de CO2-uitstoot. Er passen meer organisaties in één gebouw en het gedeeltelijk lege kantoor hoeft niet langer meer te worden verwarmd of gekoeld. Uiteindelijk zijn er minder nieuwe kantoren nodig en hoeft er niet (in het groen) te worden gebouwd.
Slimmer gebruik van gebouwen is niet alleen beter voor het milieu, maar ook voor de maatschappij. Zo kan overtollige kantoorruimte worden getransformeerd. Door te zorgen voor meer functies in één gebouw, kunnen meer doelgroepen hiervan profiteren. Denk aan wonen, winkels en horeca.
"Verborgen leegstand is absoluut geen nieuw fenomeen. Uit ons onderzoek vóór de corona-uitbraak, bleek dat er toen al 2,5 miljoen vierkante meter onbenut leeg stond," vertelt Coenders. "Door het hybride werken wordt dit alleen maar meer. Dat is geen bedreiging maar een kans voor de vastgoedmarkt. Miljoenen vierkante meters zijn geschikt voor andere functies. Tijd dus voor kantooreigenaren om te onderzoeken hoe ze kwaliteit kunnen toevoegen aan de kantoren of wat een alternatieve invulling kan zijn voor hun gebouwen."
Verborgen leegstand in Nederland (Harold Coenders, Denise Hoogendoorn en Madeline Buijs)
