Almere hoeft zelfbouwwoningen niet langer aan alle voorschriften te toetsen

Mensen die in Almere zelf hun woning bouwen hoeven hun woning niet meer te laten toetsen op bouwregels die gaan over het gebruik en comfort van hun woning. Dat is het gevolg van een besluit dat het kabinet vandaag genomen heeft om Almere de vrijheid te geven om zelfbouwwoningen niet langer aan alle regels en voorschriften van het Bouwbesluit te toetsen. Het gaat om een pilot die vijf jaar duurt. De ervaringen uit de pilot worden meegenomen in toekomstige aanpassingen van de bouwregelgeving. Wethouder Adri Duivesteijn (Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling) is ingenomen met het kabinetsbesluit. Het kabinet deelt met het besluit onze principiële visie dat zelfbouwers meer vrijheid en verantwoordelijkheid moeten krijgen. Het kabinetsbesluit maakt het mogelijk dat allerlei blokkades die door de betuttelende regels worden opgeworpen uit de weg worden geruimd. Almere brengt beweging in wat lange tijd een statisch gegeven was. De stad kan een lans breken voor de rest van Nederland. Het kabinetsbesluit volgt het besluit van het college van B en W van Almere van 12 juli 2011 om bouwplannen voor zelfbouwwoningen niet meer of slechts globaal te toetsen aan voorschriften uit het Bouwbesluit.

Een voorbeeld is een zelfbouwwoning in het Homeruskwartier die vorig jaar veel aandacht trok omdat het geen ramen had op de bovenste etages. De lichtinval komt van boven. De gevel is deels gemaakt van lichtdoorlatend materiaal. Op de begane grond is wel veel glas gebruikt. Omdat de woning in strijd was met de voorschriften uit het bouwbesluit heeft de bouw ervan veel moeite en tijd gekost. Met de nieuwe toetsing hoort dat voortaan tot het verleden. Het spectrum van voorbeelden is overigens veel breder. Veel andere voorbeelden hebben betrekking op geluidwering, wel of geen trapleuning, wel of geen balkon, voorzieningen voor waterafvoer, etc.

Wethouder Adri Duivesteijn: Burgers die hun eigen woning bouwen weten heel goed hoe ze hun huis willen indelen. De burger bepaalt de gebruikskwaliteit van zijn eigen woning. Dat is waar het om gaat. De huidige regelgeving beperkte de burger te veel. Onze ervaring met zes jaar zelfbouw is dat particuliere opdrachtgevers altijd streven naar het maximaal haalbare om vervolgens nog een stap extra te zetten. Voor jezelf is het goede vaak nog niet goed genoeg. Het gevolg is niet alleen dat de betrokkenheid bij de eigen woning en woningomgeving duurzamer is dan gebruikelijk, maar ook dat de kwaliteit van de stad als geheel naar een hoger plan wordt getild. Eigenlijk creëren we een nieuwe vrijheid en geven we de burger veel meer verantwoordelijkheid om een veilige en deugdelijke woning te bouwen. We laten meer over aan de zelfbouwer om zijn of haar gewilde woning te bouwen. Het afschaffen van overbodige toetsen sluit ook aan bij het streven van de overheid zich niet overal mee te bemoeien.

Burger centraal

Vanaf 2006 stimuleert de gemeente Almere dat burgers hun eigen woning kunnen bouwen. Niet alleen omdat het nu eenmaal bij de Almeerse pioniersgeest past om te streven naar ondernemerschap, maar omdat burgers de actieve hoofdpersonen moeten zijn in de woningbouw. Zij moeten de ruimte krijgen om zelf keuzes te maken. De gemeente Almere breekt daarmee heel bewust met de lange traditie in Nederland van de aanbodgestuurde, institutionele woningbouw. In dit systeem is de bewoner voornamelijk een woonconsument die nauwelijks zeggenschap heeft over de vorm en de inhoud van zijn nieuwe woning. Almere heeft gekozen voor een vorm van stedenbouw die de burger wel centraal stelt. Dat gebeurt met het programma IkbouwmijnhuisinAlmere, waarmee particulier opdrachtgeverschap op grote schaal mogelijk wordt gemaakt. In de afgelopen vijf jaar zijn in Almere inmiddels 1500 nieuwe zelfbouwwoningen gebouwd.

Deze nieuwe visie op stedelijke- en woningbouwontwikkeling vereist een wezenlijk andere manier van denken en doen. Een nieuwe, eigentijdse toets van technische eisen is daar een onderdeel van.

Veiligheid

Een belangrijk uitgangspunt van de huidige bouwregelgeving is dat bewoners worden beschermd doordat zij in een woning wonen die voldoet aan een minimum kwaliteitsniveau. Strikt juridisch moet de gemeente dat toetsen en de gemeente Almere doet dat ook. De toets waarbij gekeken wordt naar de veiligheid en de deugdelijkheid van de woning blijft onverkort van kracht. Aan de veiligheid van de bouwconstructie, het veilig gebruik van de woning en de brandveiligheid wordt in Almere niet getornd. En dat zal in de toekomst ook niet gebeuren.

Beperking

In de Almeerse praktijk is gebleken dat de gebruikelijke, gemiddelde toetsing voor veel belemmeringen zorgt bij zeer persoonlijke bouwplannen die flink kunnen afwijken van wat in Nederland gebruikelijk is. De huidige regelgeving gaat niet altijd uit van de gedachte dat burgers zelf hun eigen huis kunnen bouwen. Het gaat dan vooral om de eisen die de wet stelt aan het percentage verblijfsruimte, de aanwezigheid en hoogte van deuren en de daglichttoetreding. Allemaal zaken die te maken hebben met de gebruikskwaliteit van de woning en die niets van doen hebben met de veiligheid of deugdelijkheid van de woning.

Zelfbouwgedachte

Wethouder Adri Duivesteijn: Talloos zijn de voorbeelden van zelfbouwers die zich belemmerd voelen in de realisering van hun droomhuis door de onredelijke regelgeving. Zo bepaalt de regelgeving bijvoorbeeld dat een slaapkamer zonder ramen niet kan, sterker nog de regels bepalen zelfs de afmetingen van die ramen! In Almere vinden we de plaats en de afmetingen van een slaapkamerraam bij uitstek een verantwoordelijkheid van de zelfbouwer. Het gaat de overheid niet aan om hem of haar daarin te betuttelen. Het besluit van het kabinet deelt deze visie en dat is een grote stap in de goede richting.

Door gemeente Almere