Goed nieuws over de Omgevingswet! Met de invoering op 1 januari 2024 krijgen de provincies - en daarmee de omgevingsdiensten als uitvoerder - er in het handhavingsrecht een nieuwe bevoegdheid bij. Het gaat om de bevoegdheid tot het opleggen van een bestuurlijke boete. De bestuurlijke boete is een bestraffende sanctie die het bestuursorgaan oplegt. Het besluit dat wordt genomen, heet de boetebeschikking. We moeten daarvoor als omgevingsdienst niet langs de strafrechter. Lees er hieronder meer over.
Uiteraard staat er wel rechtsbescherming open tegen deze boete. Een belanghebbende kan in bezwaar gaan en eventueel daarna in beroep bij de bestuursrechter. Een belangrijk onderdeel van het proces voorafgaand aan de boeteoplegging is de opstelling van het boeterapport. Onthoud dat woord: dit is de basis om tot oplegging van een bestuurlijke boete te komen.
Kan deze boete voor elke overtreding van de milieuregels worden opgelegd? Nee, deze bevoegdheid, die is opgenomen in artikel 18.11 van de Omgevingswet, geldt alleen voor milieuregels op grond van de Brzo-richtlijn. Alleen de Brzo-bedrijven (vanaf 1 januari onder de Omgevingswet: Seveso-bedrijven) kunnen dus te maken krijgen met deze boete.
De bestuurlijke boete bedraagt ten hoogste het bedrag dat is vastgesteld voor de zesde Categorie (bedoeld in het Wetboek van Strafrecht), of, als dat meer is, ten hoogste tien procent van de omzet van de onderneming. Inmiddels is een boetebeleidskader opgesteld om de hoogte van de boete nader te kunnen bepalen.
De bestuurlijke boete is een wezenlijk ander instrument dan de last onder dwangsom en de last onder bestuursdwang zoals we dat gewend zijn. De boete heeft een straffend karakter, terwijl de last onder dwangsom (en bestuursdwang) tot doel hebben om een illegale situatie te beëindigen of te voorkomen. Omdat sprake is van een zogenaamde criminal charge heeft de vermeende overtreder meer rechten en is het bewijsrecht strenger. Een concreet voorbeeld is dat bij het opleggen van een bestuurlijke boete het bevoegd gezag moet aangeven dat de overtreder niet tot antwoorden verplicht is (de cautie). Ook speelt de verwijtbaarheid een rol.
Omgevingsdienst Groningen en DCMR Milieudienst Rijnmond zijn de omgevingsdiensten die ook voor alle andere omgevingsdiensten met Brzo-bedrijven binnen hun gebied de bestuurlijke boetebeschikking gaan voorbereiden.
Lees onder meer over de Omgevingswet en de bestuurlijke boete in de nieuwe 14e editie van het Brzo-magazine.
