Op 18 januari legde een zware storm heel Nederland plat. ‘The day after’ kwam ik erachter dat ook bij mij thuis daklijsten van ons dak waren gewaaid. Een oplettende achterbuurman waarschuwde ons. Zo konden we met een noodreparatie een lekkage nog net voorkomen…
Het dak
Ook in mijn werk hou ik me bezig met een stormvast dak: de Omgevingsregeling. Na het fundament van de Omgevingswet en de stevige pijlers van de algemene maatregelen van bestuur, bouwen we het nieuwe omgevingsstelsel af met de Omgevingsregeling. Hierin staan regels voor de uitvoeringspraktijk, direct van belang voor burgers, bedrijven en overheden.
Denk bijvoorbeeld aan de aanvraagvereisten voor vergunningen. Een fabriek vraagt een vergunning aan om te lozen op een rivier, het exploiteren van een tankstation of het verbouwen van een monument. Welke informatie heeft de vergunningverlener dan nodig om deze aanvragen te beoordelen? En hoe voorkomen we tegelijkertijd dat de aanvrager wordt overvraagd ?
Een ander onderwerp uit de Omgevingsregeling zijn meet- en rekenmethoden. Welke methoden moet je gebruiken om bijvoorbeeld de geluidbelasting van jouw activiteit te bepalen? Zijn er al gegevens beschikbaar, zodat je zaken niet opnieuw hoeft uit te zoeken, uit te rekenen?
Ook in ons omgevingsstelsel blijkt dat het dak uitermate belangrijk is. We kunnen geen lekkage gebruiken! Wat betekent dat voor de Omgevingsregeling?
Van Limburg tot Den Haag
In de eerste plaats bouwen we het stelsel volgens de uitgangspunten van de wet af. De Omgevingswet biedt een set instrumenten voor burgers, bedrijven, bestuurders en beleidsmakers voor de maatschappelijke opgaven van morgen. Die variëren van gebied tot gebied. Ik kom zelf uit Zuid-Limburg waar veel gemeenten een krimpopgave hebben. Hoe hou je dan een aantrekkelijk vestigingsklimaat? Dat is een heel ander vraagstuk dan in Den Haag, waar ik nu woon. Daar is juist een tekort aan woningen.
Het instrumentarium van de Omgevingswet maakt het mogelijk zulke opgaven met maatwerk aan te pakken, toegesneden op het gebied. Die ruimte is al in de basisbesluiten, de AMvBs, neergelegd. Bij de Omgevingsregeling houden we dat principe vast terwijl we 75 bestaande regelingen samenvoegen tot een compact, eenduidig geheel. En daarbij schrappen we regels die niet meer nodig zijn, zoals onnodige aanvraagvereisten.
De werkelijkheid verander je niet met een wet
Omdat de regels van de Omgevingsregeling over de uitvoeringspraktijk gaan, is er een tweede opgave: er is een goede toets op uitvoerbaarheid nodig. Uitvoerbaarheid voor burgers, bedrijven en overheden met verschillende behoeften, verschillende groottes van organisatie, verschillende expertises.
Zelf herken ik de behoefte aan uitvoerbaar beleid maar al te goed. Voor ik aan de Omgevingwet werkte, was ik werkzaam voor de gemeente Den Haag. Daar merkte ik hoe belangrijk het is dat regels uitvoerbaar zijn, dat ze zijn toegesneden op de situatie en ruimte bieden. In de Omgevingsregeling geldt dit bijvoorbeeld voor meet en rekenmethoden. Modellen voor het berekenen van luchtkwaliteit of geluidbelasting vragen vaak veel invoergegevens. De aanvrager moet die allemaal uitzoeken en invullen. Terwijl de gegevens soms elders al beschikbaar zijn, zoals gegevens over de hoogte van gebouwen in (basis)registraties. Hoe mooi zou het zijn als die gegevens al voor je zijn ingevuld in dat model. Dat helpt burgers, bedrijven en ook overheden. Zo kan sneller en voordeliger onderzoek worden gedaan.
Ook de heer
Donner
, de vice-president van de Raad van State, wees er recent nog eens op dat het bij het formuleren en initiëren van nieuw beleid van belang is om meer aandacht te besteden aan de effectiviteit, uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid. Politiek Den Haag denkt vaak dat de werkelijkheid met een wet kan worden veranderd. De werkelijkheid is echter weerbarstiger.
Geen ivoren toren
Voor beide uitdagingen van de Omgevingsregeling, een consistente afbouw van het stelsel en uitvoerbare regels, is kennis van de praktijk onmisbaar. Daarom zijn we in gesprek met praktijkmensen uit het bedrijfsleven, overheden en maatschappelijke organisaties. In botsproeven bootsen we samen de werkelijkheid na en kijken of de nieuwe regels werken.
Het is spannend voor ons, want het betekent dat we ons kwetsbaar opstellen. Maar het levert ook iets op: we krijgen ideeën en concrete suggesties waarmee we direct aan de slag kunnen. Het voelt goed om uw ideeën van meet af aan mee te nemen. Dat werkt veel beter dan achteraf draagvlak creëren voor iets dat wij in een ivoren toren hebben bedacht.
Voor u levert het ook iets op: u kunt invloed uitoefenen op de nieuwe regelgeving vanuit uw kennis van de praktijk. En, nog belangrijker misschien: u doet zelf kennis op over de werking van de instrumenten in het stelsel. Kennis die u kunt inzetten voor implementatie in uw eigen organisatie.
Doe mee! Nu komt het erop aan, want met de Omgevingsregeling bouwen we een stormvast dak op het stelsel.
Door Francine LOrtye, projectleider Omgevingsregeling
