Het is ronduit slecht gesteld met de natuur in Nederland. Naast de stikstofcrisis en klimaatcrisis, riskeren we nu ook een watercrisis. We verliezen de natuur steeds meer uit het oog in Nederland en dat moet snel veranderen.
In mijn werk als adviseur klimaatadaptatie zie ik dat een oplossing niet zomaar gevonden is. We hebben te maken met hele complexe problemen. Kijk maar naar het stikstofdossier. Sinds de problematiek in 2015 opnieuw aan het licht kwam bij het opstellen van de Programma Aanpak Stikstof (PAS) is het bijna maandelijks in het nieuws. Het dossier heeft al geleid tot massale boerenprotesten, een bouwstop en constant veranderende regelgeving. Een oplossing is nog niet in zicht.
Ook andere problemen, zoals een teveel aan fosfaat en de slechte waterkwaliteit, hebben nog niet geleid tot concrete en integrale oplossingen. Dat komt deels doordat de onderwerpen voor veel mensen ontastbaar zijn: we zien immers niet met het blote oog dat er stikstof of fosfaat neerdaalt of dat er een tekort dreigt aan schoon drinkwater.
Daardoor zien we de aanpak van deze problemen vooral als een grote kostenpost. Terwijl een gezonde natuur en watervoorraad voor ons heel belangrijk zijn. Natuur helpt ons bij het zuiveren van regenwater, het tegenhouden van overstromingen en droogtestress, bestuiving van voedselgewassen, het stimuleert recreatie en zorgt voor verkoeling.
In de stad kunnen we natuur al snel als lastig ervaren. Bijvoorbeeld door vallend blad in onze tuinen en straten in de herfst of vogelpoep op onze huizen en auto’s. Daardoor verliezen we de positieve effecten van groene elementen misschien wel uit het oog. Terwijl die er echt wel zijn, juist ook stedelijk:
Groen in de stad is niet alleen in staat om de directe omgeving te verkoelen, het zorgt voor een beter leefklimaat in de hele stad. Alleen al door groene daken aan te leggen kan de luchttemperatuur in de stad met een halve graad zakken.
Ook dragen groenelementen direct bij aan de biodiversiteit van de stad. Zo laat een recente studie in Australië zien dat een groen dak tot zeven keer meer diersoorten huisvest dan een normaal dak. Een studie in Ierland laat zien dat een gevarieerd stedelijk landschap beschermde en bedreigde soorten aantrekt.
Daarnaast dragen natuurlijke elementen positief bij aan de belevingswaarde van onze omgeving. Onderzoek laat dan ook zien dat stedelijk groen een direct positief effect heeft op ons mentale en fysieke welzijn: mensen zijn vrolijker en gaan sneller naar buiten om samen te sporten of spelen.
En zeg nou zelf, zo’n groene omgeving is toch eigenlijk ook veel mooier?
Toch zijn er nog steeds veel mensen met bestrate tuinen en worden ook nieuwe woonwijken nog niet altijd groen ingericht, want groen onderhouden lijkt zoveel werk. Maar is groen nou echt zoveel onderhoudsintensiever? Dat valt eigenlijk wel mee. Er zijn genoeg plantensoorten die heel onderhoudsvriendelijk zijn. Denk aan klimop, kattenkruid en mos.
Met een slim ontwerp kan dus ook je park, plein of tuin onderhoudsvriendelijk groen ingericht worden. Bovendien vragen bestrate tuinen, pleinen en wijken óók onderhoud.
Is het dan niet veel aantrekkelijker om dat hete grijze plein, dat in natte tijden vol water staat, te vervangen door een groen park met schaduw en een vijver om lekker in te pootjebaden? Of om die windgevoelige parasol in te ruilen voor een mooie boom?
Gelukkig worden in steeds meer steden dan ook groene pleinen aangelegd, bijvoorbeeld in Rotterdam waar het Hofplein een metamorfose krijgt tot groen stadsplein.
Aanpakken van de verstening kan goed in samenwerking met verschillende partijen. Zo bieden veel gemeenten al subsidies voor de aanleg van groene daken en laten buurtinitiatieven zien dat bewoners graag meedenken over de groene inrichting van hun woonwijk.
Wij helpen hierbij met onze gebiedsgerichte en integrale duurzaamheidsaanpakken. Wij verbinden partijen en geven sturing met onze expertises.
Bovendien weten we bij Over Morgen kansen te benutten voor klimaatadaptatie samen met andere opgaven in de leefomgeving.
Want als de straat toch al open moet om een warmtenet aan te leggen, kunnen we meteen nadenken hoe we in de heraanleg ruimte creëren voor meer groen. Als we de daken al moeten versterken om zonnepanelen aan te leggen, dan is er direct een kans voor de aanleg van een onderhoudsvriendelijk groen dak. Dat verbetert het rendement van de panelen en de mensen op de hogere verdiepingen hebben gelijk een mooi uitzicht.
Laten we ons allemaal samen inzetten voor een sterke, groene en leefbare stad: onze stad van de toekomst!
