Na een wetgevingsproces van maar liefst 8 jaar, zal op 1 januari 2021 eindelijk de Omgevingswet in werking treden.
De Omgevingswet vervangt de huidige 26 wetten, 60 AMvB’s en 4 ministeriële regelingen door 1 Omgevingswet, 4 AMvB’s en 1 ministeriële regeling. Met de komst van de Omgevingswet zal het huidige omgevingsrecht dan ook flink op de schop gaan.
Het komende jaar zullen wij u door middel van een serie blogs informeren over de belangrijkste wijzigingen die de Omgevingswet voor u in de praktijk met zich meebrengt. In onze laatste blog van dit jaar geven wij u een inleiding op de Omgevingswet en stippen wij alvast kort de belangrijkste wijzigingen aan.
Met de inwerkingtreding van de nieuwe Omgevingswet zal het overleg voorafgaand aan de vergunningaanvraag een veel belangrijkere rol gaan spelen
Een van de belangrijkste doelen van de Omgevingswet is vereenvoudiging. Zoals hierboven omschreven is het huidige omgevingsrecht namelijk erg versnipperd en verspreid over heel veel wetten en AMvB’s.
Daarnaast moet de Omgevingswet aan gemeenten en provincies meer ruimte bieden om eigen regels te stellen, bijvoorbeeld op het gebied van geluid, natuur of luchtkwaliteit. Nu wordt dit veelal geregeld via landelijke regelgeving.
Een ander doel van de Omgevingswet is om de besluitvorming sneller en beter te laten verlopen. Dit moet onder andere worden bereikt door burgers al vanaf het begin van het proces bij de planvorming te betrekken (participatie). Hoe deze participatie er uit moet komen te zien, wordt niet geregeld met de Omgevingswet. Gemeenten kunnen hier hun eigen invulling aan geven.
Omgevingswet
De Omgevingswet is een instrumentenwet en bevat algemene regels. Hierin worden bijvoorbeeld de definities en de bevoegdheden van de verschillende bestuursorganen vermeld.
Besluit activiteiten leefomgeving (Bal)
Het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) vervangt het huidige activiteitenbesluit en bevat regels over milieubelastende activiteiten.
Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)
Het Besluit bouwwerken leefomgeving is te vergelijken met het huidige Bouwbesluit. Hierin worden bouwtechnische regels vermeld.
Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl)
Het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) bevat instructieregels voor gemeenten en provincies over hoe zij hun plannen dienen op te stellen.
Omgevingsbesluit
Het Omgevingsbesluit bevat vooral procedurele regels, maar ook financiële bepalingen, bijvoorbeeld met betrekking tot kostenverhaal.
Omgevingsverordening
De Omgevingsverordening gaat over het gebruik van de wet in de praktijk. Hierin zijn bijvoorbeeld meet- en rekenvoorschriften opgenomen en wat de indieningsvereisten zijn bij een vergunningaanvraag.
Het bestemmingsplan zal worden vervangen door het omgevingsplan
In plaats van verschillende bestemmingsplannen voor bepaalde gebieden binnen de gemeente, zoals de binnenstad, het bedrijventerrein of het buitengebied, zal per gemeente nog maar 1 omgevingsplan worden opgesteld.
Daarnaast zullen de gemeentelijke verordeningen, zoals de algemene plaatselijke verordening (APV), de kapverordening, de huisvestingsverordening en de welstandsnota ook worden opgenomen in het omgevingsplan.
Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO)
Op dit moment kunnen bestemmingsplannen geraadpleegd worden via ruimtelijkeplannen.nl en moet een omgevingsvergunning ingediend worden via het Omgevingsloket online. Met de Omgevingswet is de bedoeling om 1 landelijk platform te creëren waarin alle informatie over de fysieke leefomgeving is opgenomen, het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) genoemd.
Vergunning van rechtswege verdwijnt
Onder de huidige regelgeving ontstaat een vergunning van rechtswege op het moment dat een gemeente behoudens een formele verlenging 8 weken nadat een vergunningaanvraag is ingediend nog geen besluit heeft genomen. Onder de Omgevingswet verdwijnt deze vergunning van rechtswege. Wel blijft het mogelijk om een dwangsom te vorderen vanwege het niet tijdig besluiten op de aanvraag.
Kruimelregeling komt niet terug
De kruimelregeling komt te vervallen, maar gemeentes krijgen wel meer vrijheid om afwijkingsbevoegdheden in het bestemmingsplan op te nemen. In een nadere blog gaan wij hier nog uitgebreider op in.
Vergunning voor bouwen: de knip
Onder de huidige regelgeving dient een omgevingsvergunning bouwen krachtens artikel 2.10 Wabo aan de volgende 4 voorwaarden te worden getoetst: bestemmingsplan, welstandsnota, bouwbesluit en bouwverordening.
Onder de Omgevingswet wordt de omgevingsvergunning bouwen geknipt in de bouwactiviteit (bouwtechnisch deel) en de omgevingsplanactiviteit (ruimtelijk deel). In dit laatste wordt de vergunning verleend om af te wijken van het omgevingsplan, als dat aan de orde is.
Of een bouwtechnische vergunning nodig is wordt beoordeeld aan de hand van de regels uit het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Of voor het ruimtelijk deel een vergunning nodig is, is afhankelijk van de gemeente. De regels hiervoor worden opgesteld in het omgevingsplan.
Vergunningvrij bouwen
De regeling van het vergunningvrij bouwen zal blijven bestaan. De lijst met de vergunningvrije gevallen uit bijlage II bij het Bor zal grotendeels worden opgenomen in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).
