Erfpacht landelijk gebied

In het landelijk gebied zijn veel unieke objecten gelegen. Een groot deel van deze percelen is eigendom van terreinbeherende organisaties, landgoedeigenaren, de overheid en beleggingsinstellingen. De uitgifte in erfpacht van deze percelen wordt ook wel groene erfpacht genoemd. Groene erfpacht wordt door grondeigenaren gebruikt als instrument om maatschappelijke doelstellingen te realiseren, rendement te behalen en het bezit in stand te houden. Hoewel de wet enkele (dwingendrechtelijke) bepalingen kent, kenmerkt erfpacht zich ook door een grote mate van contractvrijheid. Daardoor is erfpacht in het landelijk gebied een aantrekkelijke rechtsvorm. De grondeigenaar heeft door erfpacht de mogelijkheid om aan voorwaarden zakelijke werking te verbinden. De erfpachtvoorwaarden worden op het specifieke object toegesneden.

Groene erfpacht als beheersinstrument

Groene erfpacht wordt gebruikt als beheersinstrument, waarmee maatschappelijke doelen kunnen worden bewerkstelligd. De erfpachtvoorwaarden richten zich met name op het behoud van het landschappelijke en cultuurhistorische karakter van het object. Ook speelt behoud en ontwikkeling van natuur vaak een grote rol. In de erfpachtvoorwaarden kunnen beperkingen aan het gebruik worden opgelegd. De grondeigenaar kan op die wijze invloed blijven uitoefenen. Denk hierbij aan voorschriften die betrekking hebben op de bestemming, inrichting en exploitatie van het perceel. Grondeigenaren hanteren vaak eigen algemene erfpachtvoorwaarden, die worden aangevuld met bijzondere erfpachtvoorwaarden die zien op het specifieke object.

Groene erfpacht als financieringsinstrument

Erfpacht is voor de grondeigenaar een instrument om rendement op korte en lange termijn te behalen. Normaliter wordt overeengekomen dat de erfpachter een jaarlijkse vergoeding (canon) betaalt. De meeste erfpachtvoorwaarden bepalen dat de canon jaarlijks wordt geïndexeerd en periodiek kan worden herzien. Op langere termijn komt de waardeontwikkeling van de grond aan de grondeigenaar toe. Erfpacht kan ook aantrekkelijk zijn indien er grote investeringen gedaan moeten worden. Met de erfpachter kan worden overeengekomen dat de erfpachter de investeringen voor zijn rekening neemt.
Gedurende de looptijd van het erfpachtrecht zijn de beheerkosten voor de grondeigenaar laag. Voor de erfpachter kan erfpacht aantrekkelijk zijn omdat de grond niet gefinancierd hoeft te worden.

Groene erfpacht als instandhoudingsinstrument

In het landelijk gebied worden percelen nagenoeg altijd voor een bepaalde duur uitgegeven. Erfpacht voor onbepaalde tijd of eeuwigdurende erfpacht komt weinig voor. Na het verstrijken van de duur verkrijgt de grondeigenaar weer de volle eigendom van het perceel. De grondeigenaar heeft dan de mogelijkheid het perceel opnieuw in erfpacht uit te geven tegen nieuwe voorwaarden, die aansluiten bij de situatie op dat moment. Door het uitgeven van percelen in erfpacht kan het bezit dus over een langere termijn in stand worden gehouden. Met name voor landgoedeigenaren is dit een belangrijke reden percelen uit te geven in erfpacht. Het landgoed wordt duurzaam (als familiebezit) in stand gehouden voor toekomstige generaties.