Tikfouten en registratie onder verschillende namen en uiteenlopende adressen belemmeren handhaving van milieuvoorschriften voor bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen. De twee systemen die toezichthouders en handhavers gebruiken, blijken gevuld met data van slechte kwaliteit. Dit heeft de Algemene Rekenkamer vastgesteld tijdens onderzoek naar de effectiviteit van de aanpak van milieuovertredingen en -criminaliteit.
In het onderzoeksrapport ‘Een onzichtbaar probleem’ zet de Algemene Rekenkamer de schijnwerper op dit al jaren bestaande euvel, dat tot op heden niet is aangepakt. De twee systemen, Inspectieview en het Justitieel Documentatiesysteem, zijn van groot belang voor de toezichthouders en handhavers. Die kunnen nu maar moeilijk in beeld krijgen hoe een bedrijf door de jaren heen omgaat met milieuvoorschriften. Dit komt doordat uit de geregistreerde gegevens vaak niet valt op te maken welke inspectieresultaten bij welke bedrijfsvestiging horen.
De Rekenkamer is tijdens haar onderzoek op vele combinaties gestuit van veranderde, verouderde of foutieve bedrijfsnamen, vestigingsadressen en inschrijfnummers bij de Kamer van Koophandel. “Regelmatig ging het om meer dan 10 varianten bij 1 bedrijfsvestiging.” Daarnaast vond zij een onduidelijkheid in de wet, waardoor niet alle toezichthouders zijn aangesloten bij Inspectieview. Het gaat om een aantal regionale omgevingsdiensten, waaronder 3 van de 6 die zijn belast met toezicht op bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen en daarom een risico voor mens en milieu vormen.
De oproep van de Algemene Rekenkamer aan de staatssecretaris van IenW en de minister van JenV is dan ook om zo snel mogelijk de knelpunten in Inspectieview en het Justitieel Documentatiesysteem op te lossen en de wet sluitend te maken.
In reactie hierop zeggen de bewindslieden dat al veel in gang is gezet om de problemen op te lossen. Ook zegt de staatssecretaris van IenW dat met de omgevingsdiensten is afgesproken dat zij per 1 januari 2022 allemaal zullen zijn aangesloten op Inspectieview. Of de staatssecretaris moet afwachten of deze afspraak wordt nagekomen, dan wel moet optreden op basis van haar wettelijke bevoegdheid, acht de Algemene Rekenkamer een gespreksonderwerp tussen haar en het parlement.
Fouten in data leiden er in de praktijk toe dat gegevens ontbreken over de sancties die zijn opgelegd of de rechtsgang die is gevolgd. Hierdoor is niet vast te stellen of handhaving van de milieuvoorschriften is uitgevoerd volgens de landelijk uitgestippelde strategie, waarvoor onder anderen de staatssecretaris van IenW en de ministers van JenV en BZK verantwoordelijk zijn.
De Algemene Rekenkamer zet het bredere onderzoek naar bestrijding van milieuovertredingen en -criminaliteit voort. Van 500 bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen wordt door zorgvuldige bewerking van data alsnog een beeld gevormd. Dit onderzoek verschijnt medio dit jaar.
Gebrek aan kwaliteit van data over milieucriminaliteit en -overtredingen
Tikfouten en registratie onder verschillende namen en uiteenlopende adressen belemmeren handhaving van milieuvoorschriften voor bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen. De twee systemen die toezichthouders en handhavers gebruiken, Inspectieview en het Justitieel Documentatiesysteem, blijken gevuld met data van slechte kwaliteit. Als gevolg hiervan valt uit de geregistreerde gegevens vaak niet op te maken welke inspectieresultaten bij welke bedrijfsvestiging horen. Hierdoor kunnen toezichthouders nu moeilijk in beeld te krijgen hoe bedrijven door de jaren heen omgaan met milieuvoorschriften.
Download 'Een onzichtbaar probleem'
Wat hebben we onderzocht?
In het kader van onderzoek naar de effectiviteit van de aanpak van milieuovertredingen en –criminaliteit is gekeken naar twee datasystemen die toezichthouders en handhavers hierbij gebruiken. De uitkomsten hiervan zijn in dit eerste rapport vastgelegd. Het tweede verschijnt in juni 2021. Hierbij wordt gekeken naar handhaving van milieuvoorschriften bij 500 bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen.
Wat zijn onze aanbevelingen?
Naar onze mening is sprake van een serieus, maar onzichtbaar probleem dat niettemin tastbare gevolgen heeft. Daarom bevelen wij de staatssecretaris van IenW en de minister van Justitie aan de knelpunten in Inspectieview en het Justitieel Documentatiesysteem zo snel mogelijk op te lossen. Het inzicht in de werking van het stelsel van toezicht en (strafrechtelijke) handhaving moet verbeteren. Aangezien het gaat om grote milieurisico’s, vinden wij het gebrek aan inzicht onverantwoord.
Bijlagen
Reactie staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat op het rapport Een onzichtbaar probleem
Reactie minister van Justitie en Veiligheid op het rapport Een onzichtbaar probleem
