Het PBL constateert dat de 30 RES-regio’s samen het nationale doel halen van 35 TWh in 2030. De energieregio’s bieden zelfs meer duurzame energie dan gevraagd. Maar moeten we dat bod zomaar accepteren? Het is een uitgelezen kans om goede afwegingen te maken over de ruimtelijke kwaliteit van Nederland. Leg die verantwoordelijkheid bij de energieregio’s.
In het Klimaatakkoord is afgesproken dat in 2030 35 TWh aan duurzame elektriciteit opgewekt moet worden in Nederland. 75% van ons elektriciteitsverbruik is dan duurzaam. Het PBL verwacht dat tussen de 35,4 TWh en 46,4 TWh gerealiseerd kan worden, met een middenwaarde van 40,8 TWh. Er is ruimte voor keuzes en een uitgelezen kans om de juiste keuzes te maken.
De regionale biedingen bestaan uit reeds gerealiseerde projecten, projecten die in de pijplijn zitten en een – enigszins onzeker – ambitiedeel. Er is dus sprake van een bandbreedte. Een deel van de projecten zal nog afvallen: sommige projecten stranden als ze geen vergunning krijgen, andere kunnen niet worden aangesloten op het netwerk.
Netbeheerders geven aan dat zij, onder voorwaarden 35 TWh kunnen aansluiten voor 2030. Maar moeten de aansluitmogelijkheden leidend zijn in de afweging voor welke projecten we gaan realiseren? Maar is dat wel zo logisch?
De energietransitie heeft grote impact op onze leefomgeving en de ruimtelijke kwaliteit. Niet elk gebied in Nederland is even geschikt. Is het niet verstandiger om bepaalde gebieden in Nederland vrij te houden van grootschalige energieprojecten op land. Je kunt dan denken aan natuurgebieden of landschappen van nationaal belang. Waarom zouden we nú inzetten op juist díe gebieden als het niet nodig is om de afgesproken doelen te halen?
De roep om meer regie en visie op de ruimtelijke ordening op nationaal niveau groeit. Nu de 30 energieregio’s hebben bewezen dat ze ieder voor zich – en soms al met elkaar – in staat zijn geweest om serieuze plannen te maken, zouden we diezelfde regio’s dan niet kunnen vragen om gezamenlijk het goede gesprek te voeren over het totaalplaatje en keuzes te maken?
We kunnen samen bepalen of we sommige regio’s een kleinere bijdrage laten leveren aan het realiseren van duurzame elektriciteit (en omgekeerd).
Dat betekent niet dat die regio’s helemaal niets hoeven te doen aan de energietransitie en het verduurzamen van Nederland. Het is ook geen pleidooi om de energietransitie te vertragen. Wel om het grotere plaatje te beschouwen.
Uit de biedingen blijkt dat alle regio’s bereid zijn om zich in te zetten. In sommige regio’s vragen de andere grote thema’s (natuur/biodiversiteit, stikstof, landbouwtransitie, wonen) of combinaties daarvan ook, en misschien wel meer, aandacht. Dan levert een integrale ‘bezinning’ meer kwaliteit op. Want zeg nou zelf, wie wil niet een gezonde en mooie leefomgeving waar we prettig kunnen wonen, werken en recreëren?
