"Met de kruimelgevallenregeling uit het Bor kan veel meer dan vaak wordt gedacht. De afgelopen jaren is er veel geprocedeerd over de kruimelgevallenregeling (artikel 4 bijlage II bij het Besluit omgevingsrecht, hierna Bor). Hierdoor zijn er inmiddels veel uitspraken over deze kruimelgevallenregeling en wordt het steeds duidelijker wat wel en niet mag. Uit deze uitspraken blijkt dat er heel veel mogelijkheden zijn, om gebouwen te vergroten en/of het gebruik van gebouwen te wijzigen, middels de kruimelgevallenregeling. Het voordeel is evident: een korte procedure en een afwijking die relatief eenvoudig kan worden vergund."
Vergroten gebouw
Op grond van artikel 4 lid 1 bijlage II Bor kan van het bestemmingsplan worden afgeweken om een bijbehorend bouwwerk mogelijk te maken. Voor zover het een bouwwerk binnen de bebouwde kom betreft, zijn daaraan in de wet geen restricties verbonden. Wel kunnen in beleidsregels beperkingen zijn opgenomen. Onder een bijbehorend bouwwerk valt ook de uitbreiding van een hoofdgebouw, zoals uit de definitie van een bijbehorend bouwwerk in het Bor blijkt.
Uit een uitspraak van de rechtbank Gelderland van enkele jaren geleden volgt dat in het geval de uitbreiding minder dan 50% is van het bouwwerk dat op grond van het bestemmingsplan gebouwd mag worden en ook gebouwd wordt, sprake is van een uitbreiding als bedoeld in artikel 4 lid 1 Bor. De Raad van State heeft inmiddels meerdere malen bevestigd dat de uitbreiding van een hoofdgebouw bij de vergunning voor de realisatie van het hoofdgebouw al direct kan worden meegenomen. Uit jurisprudentie blijkt ook dat de uitbreiding niet als zodanig herkenbaar hoeft te zijn.
Specifiek voor wat betreft woningen is van belang dat in artikel 5 is bepaald dat bij de toepassing van artikel 4 lid 1 het aantal woningen gelijk dient te blijven. De Raad van State heeft bepaald dat dit zo gelezen moet worden dat het aantal woningen wel mag afnemen, maar niet mag toenemen. Het gaat daarbij om het planologisch aantal toegestane woningen en niet om het feitelijk aantal aanwezige woningen.
Gebruik wijzigen van bouwwerk
Op grond van artikel 4 lid 9 (wijzigen van het gebruik van een gebouw) is het mogelijk het gebruik van een bestaand gebouw te wijzigen naar een gebruik dat het bestemmingsplan niet toestaat en daarbij tevens verbouwingen mee te nemen, voor zover de oppervlakte en het bouwvolume niet toenemen. Daarbij mag ook het aansluitend terrein gewijzigd worden. Op die manier kunnen bijvoorbeeld de benodigde parkeerplaatsen gerealiseerd worden, indien het bestemmingsplan dat niet toeliet.
Cumulatie
Interessant is dat een cumulatie van artikel 4 lid 1 (uitbreiding van een gebouw) en 4 lid 9 (het wijzigen van het gebruik van een gebouw) is toegestaan. Dit maakt het mogelijk om van een bestaand gebouw het gebruik te wijzigen en dat gebouw tegelijk uit te breiden. Denk bijvoorbeeld aan de situatie dat in een oud kantoorgebouw in de plint winkels worden gerealiseerd en tevens die plint wordt uitgebreid.
Wat niet mag is het realiseren van een nieuw hoofdgebouw voor een gebruik dat het bestemmingsplan niet toestaat. Zo wilde Aldi in Wieringerwerf een nieuwe supermarkt realiseren. Dit betrof een nieuw gebouw op een locatie waar een supermarkt niet was toegestaan. De Afdeling volgde het betoog dat de cumulatie van artikel 4 lid 1 en 4 lid 9 dit mogelijk zou moeten maken niet. Hiermee is duidelijk dat de kruimelgevallenregeling het niet mogelijk maakt om permanent een nieuw hoofdgebouw te realiseren in afwijking van het in het bestemmingsplan toegestane gebruik.
Gelet op de ruime mogelijkheden die artikel 4 lid 1 en 4 lid 9 bieden loont het de moeite om voorafgaand aan de indiening van een bouwaanvraag goed te kijken of het bouwplan niet met de kruimelgevallenregeling gerealiseerd kan worden. Indien de conclusie getrokken kan worden dat een bouwplan met de kruimelgevallenregeling gerealiseerd kan worden zijn de voordelen duidelijk: Een korte procedure waarin minder gemotiveerd hoeft te worden dan bij een wijziging van het bestemmingsplan of een uitgebreide omgevingsvergunning.
Ook gepubliceerd in Cobouw
