Lasrook minder schadelijk dan asbest?

Bij een bedrijfscontrole sta ik in een hal waar veel, heel veel, mensen aan het lassen, metaalsnijden en dergelijke zijn.Er is veel lasrook, de hal ziet blauw van de dampen die bij de werkzaamhedenvrijkomen. Geen idee of het alleen ongelegeerd staal betrof, of dat er ookwerkzaamheden met roestvaststaal, koper, zink of ander hooggelegeerd staal opdat moment plaatsvonden. De chef werkplaats verzekerde mij dat deafzuiginstallatie aan stond en haar werk naar behoren deed, vreemd. Latervertelde de directeur me echter dat er een calamiteit was met deafzuiginstallatie en dat er hard gewerkt werd om deze storing te verhelpen.Ondertussen werd er gewoon doorgewerkt; de lasrook werd niet afgevoerd en nietdoor filters geleid alvorens de emissie naar buiten plaatsvindt. Het viel mij verderop dat er voor de vele werkzaamheden op dat moment gebruik gemaakt werd van extrastroomvoorziening door een stroomaggregaat. Vermoedelijk was er te weinigcapaciteit om alle werkzaamheden uit te voeren.

De omgevingsvergunning, afgegeven in 2002 bevat geen voorschriftenomtrent goede afzuig- en ventilatie-apparatuur. In de considerance staat hetvolgende: In de aanvraag worden diverse maatregelen genoemd die getroffenworden om de vorming van lasrook zoveel mogelijk te beperken. Voor deonderhavige activiteit gelden geen richtwaarden of grenswaarden als bedoeld inhoofdstuk 5 van de Wet milieubeheer, waarmee bij de beslissing op de aanvraagrekening zou moeten worden gehouden. Inhet dossier van dit bedrijf wordt later niets gezegd over de afzuigingvan lasdampen en de werking van de installatie en er zijn ook later geenvoorschriften te vinden over bijvoorbeeld een doelmatige werking van deafzuiginstallatie.

De gezondheidsrisicos van lassen worden vaak onderschat. Dat komt mededoordat de inademing van lasrook, en het bij het lassen ook vaak vrijkomendeozon, niet direct klachten geeft. Behalve oogirritatie, heesheid en keelpijntijdens of vlak na het werk, lijkt lassen en snijden van metalen tamelijkonschadelijk.

Maar dat lasrook wel degelijk schadelijk is voor de gezondheid is allang bekend. Het kan metaaldampkoorts, longontsteking, bronchitis, irritatievan luchtwegen, ogen enzovoort, maar ookonvruchtbaarheid en kanker veroorzaken. De overheid stelt steeds strengereeisen aan de lasrookconcentratie op de werkplek. De ingeademde lasrookconcentratiemoet zover mogelijk onder de 3,5 mg/m

3

blijven, de wettelijke MAC-waardevoor lasrook van ongelegeerd staal. De MAC-waarde voor hooggelegeerd staal ligtnog lager. In de Arbeidsomstandighedenwet is de verantwoording neergelegd bijde werkgever (artikel 3) maar ook voor de werknemer.

Op 11 november 2014 hebben mr.J.K. van de Poel en mr. M. van Harten, beiden lid van de werkgroepJurisprudentie van de Vereniging voor Milieurecht,

een artikel

geschreven opOmgevingsweb, waarin de bescherming van de volksgezondheid in hetomgevingsrecht behandeld wordt. In dit artikel wordt aangegeven dat bij deaanvraag van een omgevingsvergunning moet worden betrokken:

de gevolgen voor het fysieke milieu, gezienvanuit het belang van de bescherming van mensen, dieren, planten en goederen,van water, bodem en lucht en van landschappelijke, natuurwetenschappelijke encultuurhistorische waarden en van de beheersing van het klimaat, alsmede van derelaties daartussen

. Het artikel geeft echter niet aan hoe het onderdeel volksgezondheidterug kan komen in de voorschriften van de vergunning en dat gebeurt in depraktijk ook zelden. Dan zouden we terug moeten kunnen vallen op handhaving,maar omdat er geen voorschriften in de vergunning staan is dit niet mogelijk.In het artikel wordt ook nog verwezen naar het zorgplichtartikel uit hetActiviteitenbesluit, maar dit artikel geldt niet voor type C-inrichtingen alshet geen activiteiten betreft uit hoofdstuk 3 of paragraaf 2.11.

Bij de omgevingsvergunning component milieu gaat het alleen over gevaarschade of hinder buiten de inrichting en niet binnen de inrichting, daar isandere wetgeving van toepassing.

Dilemma.

Als ik kijk wat bij het betreffende bedrijf nu eigenlijk aan de hand was,dan is dat het volgende; De afzuiginstallatie van de hal is defect. Dit isbekend bij de directie, maar heeft niet geleid tot het stopzetten vanlaswerkzaamheden totdat de installatie weer naar behoren werkt. Hierdoorontstaat in de hal een overschrijding van de MAC-waarde van lasrook, maar ditwordt voor lief genomen. De directie weet dat het niet gezond is om in dezesituatie in een hal metalen te snijden en te lassen, maar in plaats van hetstopzetten van de activiteiten laten zij gewoon doorwerken. Er is hier sprakevan een externaliteit; immers de veroorzaker van problemen neemt de gevolgenvoor milieu en gezondheid ervan niet mee in zijn beslissing om te handelen.

Akkoord, ik trof dus een situatie aan waarbij sprake was van het in delucht brengen van een stof, waardoor de gezondheid in gevaar kon wordengebracht. Buiten dat de calamiteit niet gemeld was bij het bevoegd gezag werdener geen voorschriften overtreden van de omgevingsvergunning en het Activiteitenbesluitwas niet van toepassing.

Stel nu eens dat het hier werken met asbesthoudend materiaal hadbetroffen? Dan had ik zeker aangifte gedaan bij de politie of bij eenbuitengewoon opsporingsambtenaar. Maarwat is het verschil? In mijn ogen niet veel. Beide activiteiten zijn inbepaalde gevallen carcinogeen of kunnen andere ziektes voortbrengen. Toch hadik bij asbesthoudend materiaal als toezichthouder veel sneller en strengeropgetreden.

Is hier nu sprake van vermoedelijke overtreding van artikel 300 lid 4 Wetboek van strafrecht (met mishandeling wordt gelijkgesteld opzettelijke benadeling van de gezondheid)en/of artikel 308 Wetboek van strafrecht (hij aan wiens schuld te wijten is dateen ander zwaar lichamelijk letsel bekomt of zodanig letsel dat daaruittijdelijke ziekte of verhindering van de uitoefening van zijn ambts- ofberoepsbezigheden ontstaat)? En wat te denken van artikel 173a en/of artikel173 b van het Wetboek van strafrecht? Kunnen we stellen dat hier artikel 1.1avan de Wet milieubeheer wordt overtreden en/of artikel 9.2.1.2. van de Wetmilieubeheer? Natuurlijk blijft overeind dat hier artikel 17.1 en 17.2 van deWet milieubeheer in het geding zijn.

In ruim 20.000 Nederlandse bedrijven wordt regelmatig gelast, er werkenhier tussen de 60.000 en 80.000 lassers. Deze mensen hebben recht op eengezonde werkplek en daar kunnen wij als vergunningverleners en toezichthoudersaan meewerken en op toezien. Moeten we wel durven kijken naar zaken die niet oponze (milieu)checklist voorkomen.

Hieronder een mind-map over volksgezondheid in Wabo en Activiteitenbesluit,gebaseerd op het artikel van Van der Poelen Van Harten, die hoop ik een en ander verduidelijkt.

Gerard Leeman, Mibacu bv