Sinds een half jaar zijn acht pilotgemeenten aan de slag met ont-regelen, ontkoppen, ontbureaucratiseren, ontmantelen. Doel is investeringen in vastgoed en gebiedsontwikkeling in een moeilijke markt van de grond te krijgen doordat er sneller, goedkoper en flexibeler gehandeld kan worden. Ontslakken. Dat is het investeringsinitiatief voorop stellen en dit initiatief volgens het ‘gezond verstand’ faciliteren. Het is een cultuuromslag waarin belemmerende regels niet meer het eerste en laatste woord hebben. Ook minister Stef Blok bepleit de afbraak van deze stapeling van sectorale regels.
Derde serie pilots voor gemeenten opengesteld
Sinds een half jaar zijn acht pilotgemeenten aan de slag met ont-regelen, ontkoppen, ontbureaucratiseren, ontmantelen. Doel is investeringen in vastgoed en gebiedsontwikkeling in een moeilijke markt van de grond te krijgen doordat er sneller, goedkoper en flexibeler gehandeld kan worden. Ontslakken. Dat is het investeringsinitiatief voorop stellen en dit initiatief volgens het gezond verstand faciliteren. Het is een cultuuromslag waarin belemmerende regels niet meer het eerste en laatste woord hebben. Ook minister Stef Blok bepleit de afbraak van deze stapeling van sectorale regels.
Minister Blok voor Wonen en Rijksdienst was uitgenodigd om te spreken op het congres Ontslakken van gebiedsontwikkeling op 18 december in het Raadhuis van Ede. De nacht ervoor had hij het voorlopig laatste stuk wetgeving over de woningmarkt nipt door de Eerste Kamer gekregen. De verhuurdersheffing is een feit. Nu ik klaar ben met de woningmarkt, zei hij licht ironisch, heb ik zin me bezig te gaan houden met het project om Nederland in beweging te krijgen. Hij doelde op het afbouwen van de stapeling van regels die gebiedsontwikkeling belemmert of vertraagt.
Wat Blok aangaat verdient het woord ontslakken de titel woord van het jaar. Het rapport van het actieteam heeft breed de aandacht getrokken. Het heeft een treffend beeld aangereikt voor hoe we het elkaar moeilijk kunnen maken met regels. Zoals het voorbeeld van een vleermuis in een spouwmuur die de vergunningverlening stil legt. Ik sluit mij aan bij de oproep om verstandig en minder krampachtig met regels om te gaan.
De koppen, in de zin van aanvullende milieu- en kwaliteitseisen, die lokale en regionale overheden vaak bovenop de wetgeving zetten, zijn niet nodig, onderschreef de minister. We moeten dit evangelie uitdragen. VNG en bouwsector moeten hierbij gezamenlijk optrekken om de bouwsector een duwtje in de rug te kunnen geven.
Ook dient de bestaande ruimtelijke wetgeving te ontslakken om vereenvoudigd en overzichtelijker in de nieuwe Omgevingswet terug te keren. Met het ministeriële programma Nu al Eenvoudig Beter! en eerder al met de Crisis- en herstelwet kunnen gemeenten nu reeds projecten ontslakt uitvoeren.
Friso de Zeeuw, voorzitter van het Actieteam Ontslakken Gebiedsontwikkeling, zei dat hij één jaar na de start veel steun ervaart voor de aanpak om
sneller, flexibeler en goedkoper
te werken in gebiedsontwikkeling. De tijdgeest is er naar. We moeten deels noodgedwongen het snoeimes zetten in de regels die zich tijdens dertig jaar welvaart, en het streven naar de risicoloze samenleving, opstapelden. Overigens wees hij erop dat het schrappen van bijvoorbeeld tien regels op een totaal van 140 nog vrij makkelijk is. Daarna wordt het moeilijker. Wil je als gemeente echt de pijngrens opzoeken en nog tien of twintig regels overhouden?
In de kern gaat ontslakken volgens de praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft, tevens directeur Nieuwe Markten Bouwfonds Ontwikkeling, om het omkeren van de besluitvorming: het investeringsinitiatief voorop stellen en vervolgens met de gezondverstandbenadering belemmerende regels zien te ontwijken, creatief toe te passen of af te schaffen. Het gezond verstand verzet zich ertegen dat een initiatief geen doorgang kan vinden louter omwille van een regel die geen enkel maatschappelijk belang dient.
Ontslakken heeft ook iets van een
guerrilla
, aldus De Zeeuw. De tegenstroom laat niet los. Hij gaf drie actuele voorbeelden van nieuwe vormen van verslakking die op de loer liggen. Ten eerste is het RIVM bezig met een stelsel van gezondheidsnormen met de bedoeling die in de Omgevingswet op te nemen. Ten tweede stelt een Kamerlid van GroenLinks voor een norm te introduceren voor het aantal vierkante meter groen in de gebouwde omgeving. Het derde voorbeeld betreft de Regionale Omgevingsdiensten (RUDs). Deze diensten bundelen de lokale en provinciale expertise in milieuzaken. Uitvoering en handhaving is de formele taak van deze diensten, maar ze vervullen bijna onvermijdelijk ook een adviserende rol.
Volgens de hoogleraar is verslakken hier beslist geen kwestie van kwade opzet. Het willen regelen van alles noem ik het drama van de goede bedoelingen. Het is een normaal maatschappelijk proces, dat nooit helemaal is tegen te houden. Maar we moeten er wel stevig tegenwicht aan bieden.
De gemeente Ede heeft onder leiding van wethouder Marije Eleveld ontslakken omarmd en is een van de eerste acht pilotgemeenten. Ontslakken wordt in praktijk gebracht in de kern Wekerom. Drie ontwikkelaars met een bouwclaim krijgen in hoge mate de vrijheid bij het (op kleine schaal) bouwen van woningen. Binnen de wettelijke eisen en enkele financiële afspraken is het aan de ontwikkelaars om te bepalen wanneer en welke soort woningen ze bouwen. Wij stellen slechts één aanvullende eis: de ontwikkelaars moeten eruit komen samen met de bewoners van Wekerom.Eleveld noemde deze benadering voor de gemeente een kwestie van loslaten; op je handen zitten. Initiatiefnemers faciliteren en ze zeker niet in de regels te laten verzanden.
Het Actieteam Ontslakken gaat nog één jaar door met zijn activiteiten. Dan moet het genoeg zijn, anders komen we in aanvaring met onze eigen doelstelling, aldus De Zeeuw. Hij kon tevens groen licht melden voor de start van een derde serie van acht pilotprojecten. Geïnteresseerde gemeenten kunnen zich aanmelden bij de secretaris van het actieteam Jos Feijtel (
joz.feijtel@gmail.com
).
Presentaties
-
A. Leiden en Ede
-
B. Tilburg en Woerden
-
C. Breda
-
D. Schagen en Maassluis
Bijlage
2013.12.19_Minister stef blok ontslakken_D Schagen en Maassluis
2013.12.19_Minister stef blok ontslakken_B Tilburg en Woerden
Door
Kees Hagendijk, Gebiedsontwikkeling.NU
