Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) gaat in 2023 aan de slag met een aantal grote opgaven. Voor boeren, tuinders en vissers zijn het zware, onzekere tijden. De Nederlandse natuur moet worden hersteld en versterkt. Dat vraagt om een nieuwe balans. We werken aan een toekomst waarin boeren, tuinders en vissers hun brood kunnen verdienen met de productie van goed en duurzaam voedsel binnen de grenzen van natuur, milieu en klimaat.
Het weer in balans brengen van landbouw en natuur vraagt om ingrijpende keuzes. De onrust van de afgelopen tijd en de vele gesprekken die zijn gevoerd, tonen aan dat boeren vooral duidelijkheid nodig hebben. Een nieuwe balans vraagt ook om een nieuw verdienmodel. De positie van de boer in de keten moet versterkt worden. Daar heeft iedereen een bijdrage in, van boer en overheid tot alle partijen die producten leveren en afnemen van boeren, zoals voerleveranciers, verwerkers, banken en supermarkten. De komende periode zal hier nadere invulling aan worden gegeven.
In 2023 wordt in de huidige begroting van LNV in totaal 340 miljoen euro gereserveerd voor ondersteuning gericht op de verdere verduurzaming van de veehouderij en het verminderen van stikstofdepositie door middel van diverse vrijwillige beëindigingsregelingen.
Voor technische innovatie stelt LNV onderdelen van de Subsidiemodules brongerichte verduurzaming stal- en managementmaatregelen (Sbv) ook in 2023 open; daar is in 2023 29 miljoen euro voor gereserveerd. Veehouders kunnen hiermee innovatieve technieken en managementmaatregelen ontwikkelen en deze vervolgens breder toepassen. Dit moet resulteren in een vermindering van de uitstoot van ammoniak, methaan, geur en fijnstof, wat ook de biodiversiteit ten goede komt. Daarbij is er ook aandacht voor verbetering van dierenwelzijn en brandveiligheid.
Om de visserij toekomstbestendig te maken is in 2023 181 miljoen euro – als onderdeel van een totaalbudget voor de komende jaren van 444 miljoen euro – beschikbaar om te komen tot een kleinere, duurzamere en meer diverse vloot.
Voor de glastuinbouw en weerbare planten en teeltsystemen is in 2023 77 miljoen euro aan budget beschikbaar. Een groot deel daarvan is bestemd voor subsidies op het terrein van energiebesparing en duurzame energie in de glastuinbouw.
In 2023 staat ook de gebiedsgerichte aanpak in het landelijk gebied centraal. Gebieden in Nederland verschillen enorm van elkaar en ook de staat van de natuur, bodemgesteldheid, waterkwaliteit en stikstofneerslag verschillen per gebied. Dat vraagt om maatwerk. Daarom werkt het kabinet samen met provincies, gemeenten, waterschappen, ondernemers en terreinbeheerders in een gebiedsgerichte aanpak aan programma’s om de doelen op het gebied van stikstof, waterkwaliteit, bodem, klimaat en biodiversiteit te halen. De aanpak is beschreven in het Nationaal Programma Landelijk Gebied en bestaat uit zowel landelijke als gebiedsgerichte maatregelen.
Provincies stellen in samenwerking met lokale partijen samenhangende gebiedsprogramma’s op, die uiterlijk 1 juli 2023 klaar zijn. Aan de opgaves die er liggen voor stikstofreductie leveren alle sectoren een evenredige bijdrage, dus naast de landbouw ook de industrie, bouw en mobiliteit. Ook hier worden doelen voor vastgesteld.
In aanvulling op bestaande middelen is tot en met 2035 24,3 miljard euro beschikbaar in een Transitiefonds voor de samenhangende aanpak van stikstof, water en klimaat en de transitie van de landbouw in het landelijk gebied. Om provincies al in 2022 en 2023 tegemoet te komen en de aanpak te versnellen is 504 miljoen euro vrijgemaakt om zo snel mogelijk aan de slag te kunnen gaan.
Om Rijk, provincies en lokale overheden te ondersteunen bij de transitie naar een toekomstbestendige landbouw en een vitaal landelijk gebied is een regieorganisatie opgericht. Daarnaast is op 19 september 2022 de Ecologische Autoriteit van start gegaan die adviseert over brede ecologische vraagstukken.
Het kabinet stelt voor 2023 250 miljoen euro beschikbaar voor de legalisatie van PAS-meldingen. Met deze middelen kunnen provincies maatregelen nemen om stikstof te reduceren, zodat stikstofruimte ontstaat waardoor ondernemers met PAS-meldingen een natuurvergunning kunnen krijgen.
Het ministerie van LNV werkt in 2023 samen met veel andere partijen verder aan het beschermen, herstellen en versterken van de natuur. Dit gebeurt door versnelling van de realisatie van het Natuurnetwerk Nederland en door realisatie van het Programma Natuur voor natuurgebieden die gevoelig zijn voor stikstof. Voor het Programma Natuur is in 2023 300 miljoen euro vrijgemaakt. Onderdeel daarvan is de Agenda Natuurinclusief, om natuur niet alleen een plek te geven in het landelijk gebied, maar ook in de stad en de gehele samenleving.
