De Tweede Kamer is al lang een breed met zomerreces, maar in de Eerste Kamer gebruiken ze de laatste weken voor het zomerreces om nog een poging te wagen om de Omgevingswet uit te stellen, dan wel juist vast te pinnen op 1 januari 2023. Ook vroeg de senaat minister Hugo de Jonge een ‘ongelakte’ versie van de beslisnota bij de brief over de kritische tijdslijn voor de Omgevingswet aan de Eerste Kamer te zenden. Uitstel en afstel lijken er niet te komen. Onze parlementen? Die willen starten met de Omgevingswet. En wel op 1 januari 2023.
Precies een week geleden stemde de Eerste Kamer met overgrote meerderheid voor een motie van de SP om een ongelakte versie van de beslisnota over de tijdlijn van de Omgevingswet te sturen aan de Eerste Kamer. Een beslisnota die minister Hugo de Jonge in eerste instantie niet volledig wilde prijsgeven.
''Ik heb in het debat toegelicht dat de gelakte passage een weergave betrof van de opvattingen van Kamerleden en dat deze informatie daarmee het resultaat was van een vertrouwelijk politiek proces,” zo schrijft hij aan
de Eerste Kamer in zijn brief hierover
. De opvatting van de minister was dan ook dat de mogelijkheid voor parlementariërs om vertrouwelijke politieke contacten te kunnen onderhouden, gerespecteerd moet worden. “Om deze reden kan ik niet tegemoetkomen aan het verzoek om een ongelakte versie van de beslisnota aan uw Kamer te verstrekken.''
Na de stemming over de motie van de SP maakte de minister de beslisnota alsnog openbaar (voor de senaat). ''Nu uw Kamer vandaag de motie van het lid Janssen heeft aangenomen, zie ik mij genoodzaakt om in dit geval over te gaan tot openbaarmaking,'' aldus de minister in zijn brief.
Door de kamerbrief van minister De Jonge zijn er twee moties uitgesteld naar dinsdag 12 juli; de laatste vergaderdag van de Eerste Kamer.
Op die laatste vergaderdag is in de Eerste Kamer een motie aangenomen die uitspreekt dat de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2023 de datum is én blijft. Daarnaast vraagt de motie – opgesteld door Eerste Kamerlid Theo Rietkerk (CDA) – het adviescollege ICT (acICT) in oktober van dit jaar met een geactualiseerde versie van hun eerder advies te komen, met het oog op de inwerkingtreding op 1 januari. Als in oktober 2022 uit het actuele advies volgt dat alle systemen naar behoren werken, gaat de senaat akkoord met de invoering. Als dat niet het geval is kan de senaat in de laatste maanden van het jaar toch aan de zogenaamde ‘noodrem’ trekken.
Er zijn nog steeds veel zorgen over het digitale stelsel van de Omgevingswet (DSO). De senaat wil voorkomen dat het aanvragen van vergunningen door initiatiefnemers in de soep loopt omdat het DSO niet naar behoren functioneert. Met die zorgen in het achterhoofd stelde de senaat een zogenaamde ‘noordrem’ in. Minister de Jonge kon vorige maand leven met de ingebouwde ‘noodrem’ en wacht ook het acICT-advies af.
Onderzoeksbureau Deloitte kwam half juni 2022 met een rapport over de voortgang van de ICT achter de Omgevingswet. Maar de interpretatie van dat rapport verschilde sterk per partij. Het geactualiseerde advies van acICT moet dus definitief uitsluitsel geven.
Het laatste punt waar de motie van Rietkerk om vraagt is dat de regering de voortgangsinformatie vanuit het interbestuurlijke programma met de Eerste Kamer te delen over de performance, stabiliteit, integrale ketentesten en tijdelijke alternatieve maatregelen. Wat precies het handelingsperspectief van deze voortgangsinformatie is, is niet duidelijk.
De fractie Otten deed dinsdag nog een laatste poging om de Omgevingswet helemaal te stoppen. Parlementariër Henk Otten schrijft dat Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling) waarschuwt voor de grote risico’s van de invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2023. Zijn fractie vindt dat de ICT van de Omgevingswet ''totaal niet op orde is en dat er zeer grote problemen zijn bij de uitvoering van de Omgevingswet door de gemeenten.''
Juridische experts van de Afdeling waarschuwden vorige maand dat het aantal rechtszaken over bouwen en ruimtelijke ordening dat bij de Afdeling wordt voorgelegd verder zal stijgen vooruitlopend op én na invoering van de Omgevingswet per 2023. De motie van fractie Otten haalde het niet; alleen zijn eigen fractie ondertekent de oproep. De minister wil door en de Kamers (grotendeels) ook.
Het acICT-advies is dus de laatste horde voor de Omgevingswet die de invoering op 1 januari 2023 in de weg staat. Een lange weg was het zeker. Een complete tijdlijn zette Marit van den Wittenboer afgelopen maand op een rijtje.
