"Voorkom dat de noodzakelijke versnelling van de woningbouw achteraf leidt tot spijt. Versnel alleen in regio’s waar echt een tekort is en zorg voor voldoende kwaliteit. Dit adviseert de Raad van de leefomgeving en infrastructuur in zijn advies ‘Versnellen woningbouwproductie, met behoud van kwaliteit’ dat vandaag is aangeboden aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties."
Koppel woningbouw aan kwaliteit
De minister heeft met vertegenwoordigers van projectontwikkelaars, bouwers, bewoners en verhuurders de ambitie vastgelegd om 75.000 woningen per jaar te bouwen. De raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) onderschrijft dat dit aantal woningen nodig is, maar waarschuwt er voor dat de bouw niet met zon grote haast gebeurt dat andere opgaven daaraan ondergeschikt raken. De raad pleit voor de bouw van woonwijken die ten minste ook energiezuinig, klimaatbestendig, gezond en bereikbaar zijn. Met de nieuwbouwwoningen van nu worden immers de woonmilieus van de toekomst gemaakt.
Geen
quick fix
De maatschappelijke en politieke druk om snel te bouwen is groot. De mantra bouwen-bouwen-bouwen suggereert dat het woningtekort op korte termijn makkelijk is op te lossen. Volgens de raad is er echter geen quick fix voor het versnellen van de woningbouwproductie. De afname tijdens de crisis van het aantal bouwbedrijven en bouwvakkers en het huidige tekort aan bouwmaterialen zal bijvoorbeeld nog een tijd blijven knellen. De raad pleit daarom voor realisme bij alle partijen.
Minister moet zich beperken tot gebieden waar woningtekorten aanhouden
Er is geen sprake van een probleem dat zich overal voordoet. Wel zijn er blijvende woningtekorten in een aantal regios. De raad beveelt de minister daarom aan om zich alleen op deze regios te richten. Door langdurig betrokken te zijn bij de regionale overlegtafels zou de minister daar ook de algehele kwaliteit van de leefomgeving moeten helpen bewaken.
Versnellen langs verschillende sporen
De raad doet een aantal voorstellen om de bouwproductie te versnellen. De raad beveelt aan om als het bestemmingsplan dat mogelijk maakt meer woningen te bouwen op bestaande binnenstedelijke bouwlocaties. Verder beveelt de raad aan snel te besluiten over bereikbaarheidsoplossingen, omdat de financiering daarvan in de praktijk vaak het grootste struikelblok is bij gebiedsontwikkeling. Ook vindt de raad het wenselijk dat er meer instrumenten worden ingezet om grondeigenaren aan te zetten tot bouwen. Tot slot bepleit de raad een kortingsregeling op de verhuurderheffing voor woningcorporaties die meer woningen bouwen.
Neem maatregelen om de woningmarkt stabieler te maken
De raad vindt het belangrijk dat de minister naast het beleid dat is gericht op de bouw van meer woningen, ook helpt om de woningmarkt stabieler te maken. De productie van woningen is nu erg conjunctuurgevoelig. De raad stelt een aantal maatregelen voor die zowel woningtekorten als overschotten kunnen tegengaan. Zo kunnen woningcorporaties met enkele aanpassingen van het rijksbeleid zorgen dat de woningbouw in toekomstige periodes van laagconjunctuur niet opnieuw geheel stil valt.
Download advies: Versnellen woningbouwproductie, met behoud van kwaliteit (pdf, 370Kb)
Advies: Versnellen woningbouwproductie, met behoud van kwaliteit
Aanleiding en adviesvraag
Hoe kan de bouwproductie worden verhoogd zodat het aantal woningen aansluit bij de woningbehoefte? De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een reeks van maatregelen aangekondigd om de bouwproductie te versnellen. Er wordt onder andere ingezet op het voeren van gesprekken met de regio, op aanpassing van de Crisis- en herstelwet en op een fonds om moeilijke binnenstedelijke woningbouwlocaties financieel haalbaar te maken. In de Nationale Woonagenda 20182021 spreekt de minister samen met vertegenwoordigers van projectontwikkelaars, bouwers, bewoners en verhuurders de ambitie uit 75.000 nieuwe woningen te realiseren per jaar tot 2025.
Gezien de maatschappelijke en politieke druk om snel te bouwen, doet de raad de minister een aantal handreikingen in een briefadvies. De centrale vraag die de raad zich stelt is hoe de bouwproductie te versnellen, maar tegelijkertijd de kwaliteit te behouden.
Toelichting en uitgangspunten
Een centrale boodschap in het advies is dat de urgentie van de bouwopgave niet mag leiden tot het ondergeschikt raken van andere opgaven die bijdragen aan de kwaliteit van de leefomgeving. Met de nieuwbouwwoningen van nu worden immers de woonmilieus van de toekomst gemaakt. Een tweede boodschap is dat er volgens de raad geen quick fix bestaat voor het versnellen van de woningbouwproductie. De raad pleit daarom voor realisme bij alle partijen. Bovendien stelt de raad dat er geen sprake is van een nationaal probleem, maar dat blijvende woningtekorten alleen voorkomen in een aantal regios.
In zijn advies doet de raad een aantal voorstellen om de bouwproductie te versnellen. Tevens vindt de raad het belangrijk dat de minister naast het beleid dat is gericht op de bouw van meer woningen, ook helpt om de woningmarkt stabieler te maken. De productie van woningen is nu erg conjunctuurgevoelig.
Aanbevelingen
De aanbevelingen richten zich enerzijds op maatregelen op de korte termijn, ter ondersteuning van de gesprekken die de minister is gestart in de regios met de meest gespannen woningmarkten. Anderzijds beveelt de raad maatregelen aan die effect zullen hebben op de langere termijn, maar die nu al moeten worden genomen.
Minister, zet alleen in op regios met gespannen woningmarkten met structurele tekorten, en ga daarbij uit van langdurige betrokkenheid;
Agendeer de volgende onderwerpen aan de regionale overlegtafels: verhoog de kwaliteit van monitoring op plancapaciteit, zorg voor goede regionale cijfers, probeer los te komen van de tegenstelling binnenstedelijk-buitenstedelijk ontwikkelen en prioriteer locaties en gebieden;
Gemeenten zet in op extra verdichting op binnenstedelijke locaties;
Los bereikbaarheidsproblemen van bouwlocaties op;
Benut en ontwikkel instrumenten om grondeigenaren aan te zetten tot daadwerkelijke bouw overeenkomstig een bestemmingsplan;
Maak mogelijk dat corporaties meer kunnen investeren in bouwproductie, door een kortingsregeling op de verhuurderheffing voor nieuwbouw;
Neem maatregelen om het woningmarktbeleid op termijn meer anticyclisch te maken.
Publicatie
Op 28 juni 2018 is de brief Versnellen woningbouwproductie, met behoud van kwaliteit aangeboden aan minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en aan de voorzitters van Eerste en Tweede Kamer.
