Omwonenden van geitenhouderijen lopen een beduidend hoger risico op longontstekingen dan mensen die niet dichtbij een geitenhouderij wonen. Volgens de Gezondheidsraad kunnen omwonenden daartegen beschermd worden met maatregelen die de uitstoot uit geitenstallen verminderen en met afstandsnormen voor nieuwe geitenhouderijen of woningen. Dat schrijft de raad in een advies dat vandaag is aangeboden aan de ministers van VWS en van LVVN.
Omwonenden van geitenhouderijen lopen een beduidend hoger risico op longontstekingen dan mensen die niet dichtbij een geitenhouderij wonen. Volgens de Gezondheidsraad kunnen omwonenden daartegen beschermd worden met maatregelen die de uitstoot uit geitenstallen verminderen en met afstandsnormen voor nieuwe geitenhouderijen of woningen.
Uit onderzoek binnen het programma Veehouderij en Gezondheid Omwonenden (VGO) komt een verband naar voren tussen wonen in de buurt van geitenhouderijen en longontstekingen. In juli 2025, in een eerste deeladvies, concludeerde de gezondheidsraadcommissie Veehouderij en gezondheid dat dat verband waarschijnlijk oorzakelijk is en dat dat voldoende aanleiding is om op basis van het voorzorgbeginsel maatregelen te nemen. In het tweede deeladvies onderstreept de commissie de noodzaak voor maatregelen. Binnen een woonafstand van 1 kilometer van een geitenhouderij blijken mensen een beduidend hoger risico te lopen op een longontsteking dan mensen die niet in de buurt van een geitenhouderij wonen. Vergeleken bij de blootstelling aan andere bronnen van luchtverontreiniging of andere schadelijke milieufactoren is dat risico aanzienlijk.
Volgens de commissie is het aannemelijk dat longontstekingen in de buurt van geitenhouderijen worden veroorzaakt door een samenspel van verschillende factoren, waarbij uitstoot van micro-organismen, fijnstof en endotoxinen een belangrijke rol speelt. Het verminderen van de uitstoot bij de bron is volgens de commissie de meest aangewezen manier om blootstelling van omwonenden te beperken. Dat kan waarschijnlijk met maatregelen gericht op het type stal en op het stalmanagement (bijvoorbeeld de wijze van uitmesten). De commissie adviseert om te monitoren welke maatregelen het meest effectief zijn.
Ook met afstandsnormen kunnen de gezondheidsrisico’s voor omwonenden van geitenhouderijen verminderd worden. De commissie adviseert om uit voorzorg ten minste 1 kilometer afstand aan te houden bij nieuwe vestiging van een geitenhouderij en bij nieuwbouw van woningen of andere gebouwen waar mensen lang verblijven – zeker zo lang niet duidelijk is of uitstootverminderende maatregelen afdoende zijn.
Samenvatting advies Gezondheidsrisico’s rond veehouderijen 2025: deel II
Advies Gezondheidsrisico’s rond veehouderijen 2025: deel II
Belangenverklaringen commissie Veehouderij en gezondheid
Aanbiedingsbrief bij advies Gezondheidsrisico’s rond veehouderijen 2025: deel II
Startbrief
Adviesaanvraag
