Een vrij grote wijziging van art. 18.12 Omgevingswet, dat de bevoegdheid geeft om een bestuurlijke boete op te leggen bij overtreding van regels over bouwen, slopen, gebruik en in stand houden van bouwwerken, is doorgevoerd in de Wet van 7 juli 2021 tot wijziging van de Huisvestingswet 2014, de Woningwet, Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek en de Overgangswet nieuw Burgerlijk Wetboek naar aanleiding van de evaluatie van de herziene Woningwet en om de mogelijkheden voor tijdelijke huurovereenkomsten te verruimen (Staatsblad 2021, nr. 425, p. 24).
In de uitsnede hieronder is te zien dat lid 2 van art. 18.12 Omgevingswet waarin de 2 jaars-recidive-eis was opgenomen (in de geconsolideerde versie v.d. Omgevingswet) in de uiteindelijke tekst op overheid.nl is verdwenen. Zie over de recidive-eis: (MvT Invoeringswet Ow: Kamerstukken II, 34 986, 3, p. 295)
Middels aangehaalde wet is uitvoering gegeven aan een amendement van het kamerlid Nijboer (Kamerstukken II, 2020–2021, 35 517, nr. 54) waarbij de recidive-eis die eerst in art. 18.12 Omgevingswet was gesteld (en die ook gold in de voorganger van dit artikel: art. 92a hashtag#Woningwet). Dit amendement schrapt de herhaaldelijkheidseis bij het opleggen van genoemde bestuurlijke boete. De recidive-voorwaarde ondermijnt de afschrikkende werking van de boete omdat een eerste overtreding geen gevolgen heeft. Bovendien kan recidive gemakkelijk voorkomen worden door stromanconstructies in het leven te roepen of telkens nieuwe bedrijven op te richten en die overtredingen te laten plegen. Ook is de meerwaarde beperkt omdat de huidige werking feitelijk identiek is aan de last onder dwangsom; het plegen van een eerste, ook zeer ernstige, overtreding blijft zonder gevolgen. De gemeente moet de overtreder namelijk eerst wijzen op een overtreding, pas bij een nieuwe overtreding is het opleggen van een boete mogelijk. Ten slotte vergt de eis een onnodige administratie van overtredingen en vraagt het extra administratieve handelingen om het bestaan van recidive te onderzoeken. Om de redelijkheid van de straf bij een eerste overtreding te waarborgen is de derde boetecategorie gewijzigd naar een boete van de tweede categorie.
Minister Ollongren merkte hieromtrent nog het volgende op. Er kunnen zich situaties voordoen waarin het inderdaad heel wenselijk is om meteen een boete op te leggen, bijvoorbeeld aan malafide pandeigenaren. Ik verwacht dat een gemeente na constatering van de overtreding van zo’n voorschrift altijd goed zal bezien welke sanctie het meest passend en het meest geschikt is. Binnen dit kader kan het schrappen van het vereiste dat het moet gaan om een herhaaldelijke overtreding helpen om sneller en effectiever op te treden, juist in die gevallen waarin eigenaren malafide zijn (Kamerstukken II, 2020–2021, 35 517, nr. 72, p. 62).
