Productie, import, transport en opslag van waterstof in Nederland

Twee mogelijke groeipaden voor productie en import van groene waterstof

Voor de Nederlandse productie is een lage en een hoge variant geraamd. Voor de lage variant is uitgegaan van realisatie van het beleidsdoel van 4 gigawatt opgesteld elektrolyservermogen in 2030 en lineaire voortzetting van dat groeipad richting 2050. Voor de hoge variant is uitgegaan van realisatie van de 9 gigawatt aan initiatieven die voor 2030 zijn aangekondigd, wederom met lineaire voortzetting van dat groeipad richting 2050. De mogelijke importhoeveelheden in 2030 zijn gebaseerd op een wereldwijde inventarisatie door het Internationaal Energieagentschap (IEA) van aangekondigde, op export gerichte groenewaterstofprojecten; voor 2050 is gebruik gemaakt van de literatuur.

Toekomstige beschikbaarheid van groene waterstof is zeer onzeker

Groenewaterstofproductie staat op dit moment nog in de kinderschoenen. In Nederland is nog maar voor één groot project (200 megawatt) een definitieve investeringsbeslissing genomen, en wereldwijd was er volgens IEA eind 2022 ‘slechts’ 700 megawatt opgesteld. Initiatiefnemers zijn afwachtend omdat groene waterstof niet zonder beleidsondersteuning kan concurreren met grijze of blauwe waterstof. Er zijn weliswaar subsidieprogramma’s die beogen om de onrendabele top te overbruggen, maar die hebben nog niet geleid tot grootschalige investeringen. Waarschijnlijk is normering – bijmengverplichtingen – nodig om potentiële producenten voldoende zekerheid te geven dat ze de geproduceerde groene waterstof langjarig kunnen afzetten. Dergelijke bijmengverplichtingen zullen als gevolg van de Europese Renewable Energy Directive in Europese lidstaten in de industrie en mobiliteit worden ingevoerd.

Kostenontwikkeling hangt slechts ten dele af van daling van investeringskosten voor elektrolysers

In de literatuur wordt er vaak vanuit gegaan dat de productiekosten van groene waterstof door leereffecten zullen dalen naarmate het wereldwijd opgestelde vermogen toeneemt. In Nederland dragen echter naast investeringskosten ook elektriciteits- en netkosten in belangrijke mate bij aan de totale productiekosten. Tot het einde van het volgende decennium verwacht PBL geen substantiële daling van die kostencomponenten. De werkelijke kosten van groenewaterstofimport kunnen volgens deze studie lager zijn dan eigen productie, maar de werkelijke prijs op de wereldmarkt zal afhankelijk zijn van vraag en aanbod en is daarmee erg onzeker.