Op verzoek van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft het PBL een reflectie op hoofdlijnen opgesteld op het voorstel 'Een duurzaam evenwicht. Versnellingsakkoord stikstofemissiereductie 2021 – 2030'. Dit voorstel is opgesteld door Natuurmonumenten, Natuur & Milieu, LTO Nederland, VNO-NCW, MKB Nederland en Koninklijke Bouwend Nederland.
De kern van het gezamenlijke voorstel is om de stikstofemissie versneld terug te dringen om de natuur te versterken en de landbouw en andere sectoren meer perspectief en ontwikkelruimte te bieden. Daarvoor verzoeken de partijen het Rijk tot 2030 jaarlijks minimaal 1,7 miljard euro extra beschikbaar te stellen voor een gebiedsgerichte aanpak met drie pijlers: innovatiesubsidies, verplaatsings- en beeïndingsmaatregelen, en investeringen in natuurherstel en agrarische natuur.
Het versnellingsakkoord bevat verschillende bouwstenen die natuurdoelen en versoepeling van vergunningverlening dichterbij kunnen brengen. Het accent op een gebiedsgerichte aanpak, de versterking van natuur, het meersporenbeleid om perspectief aan de landbouwsector te bieden en de voorgestelde governance om het geheel tot realisatie te brengen, zijn waardevolle elementen.
Het PBL wijst ook op een aantal risico’s. Het akkoord vergt een aanzienlijke landinrichtingsopgave en brede uitrol van nieuwe landbouwtechnieken die in een hoog tempo zouden moeten worden doorgevoerd. Het verplaatsen van agrarische activiteiten vergt bereidheid bij bedrijven en geschikte uitplaatsingslocaties. In het verleden bleek de verplaatsing van bedrijven in de praktijk moeizaam. Ook is het onzeker of de techniek haar theoretische potentieel in de praktijk altijd kan waarmaken. Het versnellingsakkoord en de daarin benoemde technieken is sterk gericht op de stikstofproblematiek, terwijl de koppeling met het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen weinig aandacht ontvangt. Hoewel dat vanuit de gekozen insteek begrijpelijk is, schuilt daarin een risico dat de grote publieke en private landbouwinvesteringen in een later stadium niet goed passen bij de klimaatopgave voor de landbouw. Investeringen zouden dan omwille van de klimaatdoelen versneld moeten worden afgeschreven.
Reflectie op het Versnellingsakkoord stikstofemissiereductie 2021 – 2030
