Op 5 maart 2025 deed de hoogste bestuursrechter van Nederland, de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (Afdeling) een belangrijke uitspraak over het waarborgen van het concept ‘Mobility as a Service’ (MaaS) in een omgevingsvergunning.
Voor iedere nieuwe ontwikkeling die gerealiseerd wordt, moet worden voorzien in voldoende parkeerplaatsen. Hoeveel parkeerplaatsen precies aangelegd moeten worden, is meestal geregeld in de gemeentelijke parkeernota. Nederland is echter een zeer dichtbevolkt land, waardoor er in de praktijk vaak te weinig ruimte is om voldoende parkeerplaatsen aan te leggen.
Om toch (grote) projecten mogelijk te kunnen maken, bieden gemeentes in hun parkeernota vaak verschillende mogelijkheden aan voor initiatiefnemers om, onder voorwaarden, een ‘korting’ toe te passen op het aantal parkeerplaatsen dat volgens de parkeernota aangelegd moet worden.
Een van de ‘kortingsmogelijkheden’ die een gemeente kan aanbieden, is wanneer MaaS aangeboden wordt. MaaS houdt in dat een initiatiefnemer een dienst beschikbaar stelt waarmee alle toekomstige gebruikers van een gebouw/functie via één app verschillende vervoersmiddelen kunnen plannen, boeken en betalen. Denk bijvoorbeeld aan een app die toegang geeft tot de trein, bus, tram, metro, deelfietsen, deelauto’s, etc. Het doel van MaaS is om autogebrek en de behoefte aan parkeerplaatsen te verminderen.
Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Rotterdam (college) heeft op 15 november 2023 een omgevingsvergunning verleend voor het bouwen van een omvangrijk gebouw met 56 woningen, kantoorruimte, commerciële ruimten en inpandige parkeerplaatsen. Het college paste een korting toe op het aantal te realiseren parkeerplaatsen omdat de initiatiefnemer MaaS zou aanbieden.
Om ervoor te zorgen dat MaaS ook daadwerkelijk wordt aangeboden, heeft het college een voorschrift verbonden aan de omgevingsvergunning. Dit voorschrift bepaalt dat bij de ingebruikname van het gebouw MaaS beschikbaar moet zijn voor bewoners en voor de duur van minimaal 10 jaar.
Een appellant betoogt bij de Afdeling dat MaaS aan alle gebruikers van het pand aangeboden moet worden, niet alleen aan bewoners, en dat het onlogisch is dat MaaS slechts voor minimaal 10 jaar aangeboden hoeft te worden terwijl sprake is van een permanente ontwikkeling.
Ter zitting bij de Afdeling geeft het college de appellant gelijk wat betreft zijn eerste argument. Het college verzoekt de Afdeling dan ook om zelf in de zaak te voorzien door het voorschrift zo aan te passen dat MaaS aangeboden moet worden aan alle toekomstige gebruikers van het pand.
Verder stelt het college dat met het voorschrift de beschikbaarheid van MaaS voldoende zou zijn gewaarborgd. Het feit dat het voorschrift bepaalt dat MaaS voor een periode van minimaal 10 jaar moet worden aangeboden (in plaats van permanent), zou dat niet anders maken. Volgens het college is namelijk gekozen voor de formulering ‘minimaal’ 10 jaar omdat tegen die tijd wellicht vanwege mogelijke, nu nog onbekende toekomstige ontwikkelingen alternatieven voor MaaS beschikbaar zijn.
De Afdeling gaat niet mee in het verweer van het college en stelt de appellant in het gelijk.
De Afdeling overweegt daartoe dat mogelijke, nu nog onbekende, toekomstige ontwikkelingen als alternatief voor MaaS geen afdoende onderbouwing vormen voor een verplichting om slechts ‘minimaal’ 10 jaar MaaS aan te bieden. Daar komt volgens de Afdeling bij dat het kennelijk wel de bedoeling van het college was om ook na 10 jaar een voorziening als MaaS te verplichten.
De Afdeling besluit zelf in de zaak te voorzien door het vergunningvoorschrift zo aan te passen dat het ook betrekking heeft op de toekomstige gebruikers van het pand in plaats van alleen op bewoners. Verder wijzigt de Afdeling het vergunningvoorschrift zo dat MaaS ook na 10 jaar moet worden aangeboden. Mocht zich in de toekomst een adequaat alternatief voor MaaS ontstaan, dan kan het college het voorschrift te zijner tijd aanpassen.
Zoals benoemd, biedt het toepassen van MaaS mogelijkheden voor de ontwikkeling van projecten in omgevingen waar onvoldoende ruimte is om (een groot aantal) parkeerplaatsen aan te leggen.
Zoals blijkt uit de hierboven behandelde uitspraak van de Afdeling, is het echter wel van belang dat het aanbieden van MaaS op de juiste manier wordt gewaarborgd in een omgevingsvergunning. Dit voorkomt toekomstige parkeeroverlast én mogelijk een juridische procedure.
