Op 5 maart 2025, ECLI:NL:RVS:2025:678 heeft de ABRvS de leer van concreet zicht op legalisering ingebed in de evenredigheidstoets (de zogeheten Harderwijk-uitspraak (uitspraak van 2 februari 2022, ECLI:NL:RVS:2022:285). Dit betekent dat de bestuursrechter toetst of het besluit geschikt en noodzakelijk is, en daarna of het besluit in de gegeven omstandigheden evenwichtig is. Of deze drie elementen aan bod komen, hangt af van de aangevoerde beroepsgronden.
Bij handhavingsbesluiten geldt als uitgangspunt dat het algemeen belang gediend is met handhaving en dat om die reden in de regel tegen een overtreding moet worden opgetreden. Handhaving blijft dus voorop staan. Handhavend optreden is alleen onevenredig als er in het concrete geval omstandigheden zijn waaraan een zodanig zwaar gewicht toekomt dat het algemeen belang dat gediend is met handhaving daarvoor moet wijken. Dan is er een bijzonder geval waarin toch van handhavend optreden moet worden afgezien. Een bijzonder geval kan zich bijvoorbeeld voordoen bij concreet zicht op legalisatie, maar ook andere omstandigheden van het concrete geval kunnen leiden tot het oordeel dat er een bijzonder geval is. Andere redenen om van handhavend optreden af te zien kunnen zich bijvoorbeeld voordoen bij een schending van het gelijkheidsbeginsel of het vertrouwensbeginsel.
Op 2 april 2025, ECLI:NL:RVS:2025:1424 heeft de ABRvS t.a.v. concreet zicht op legalisering de jurisprudentielijn voortgezet dat als het bevoegd gezag niet bereid is mee te werken aan legalisering er ook geen sprake is van concreet zicht op legalisering.
Over het betoog van [appellant] dat er concreet zicht op legalisatie bestaat, overweegt de Afdeling dat het college steeds duidelijk heeft aangegeven niet te willen meewerken aan legalisatie ter plaatse. Op de zitting in hoger beroep heeft het college dit bevestigd. Er bestaat dus geen zicht op legalisatie, van een bijzonder geval is anders dan [appellant] betoogt daarom dan ook geen sprake.
