De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (“Afdeling”) oordeelt in haar uitspraak van 5 november 2025 (ECLI:NL:RVS:2025:5331) dat de voormalige eigenaar van een pand procesbelang heeft bij het ingestelde bezwaar en beroep tegen zowel de opgelegde last onder dwangsom wegens het bouwen in afwijking van de verleende omgevingsvergunning als tegen de afwijzende beslissing op de aangevraagde legaliserende omgevingsvergunning voor diens inmiddels vervreemde vastgoed. Het college van burgemeester en wethouders (“college”) en in navolging daarvan de rechtbank hadden eerder geoordeeld dat met de verkoop van het pand aan een derde dit procesbelang was komen te vervallen.
Die verkoop vond plaats in de periode dat de begunstigingstermijn nog niet was verstreken (en nog geen dwangsommen waren verbeurd), nadat de voormalige eigenaar ter opheffing van de overtreding een legaliserende vergunningaanvraag had ingediend en voordat het college hierop afwijzend besliste. De Afdeling overweegt dat ‘procesbelang’ het belang is dat een appellant heeft bij de uitkomst van een procedure. Daarbij gaat het erom of het doel dat de appellant voor ogen staat, met het rechtsmiddel kan worden bereikt en voor de appellant van feitelijke betekenis is. In beginsel heeft de appellant die opkomt tegen een besluit, procesbelang bij een beoordeling van zijn bezwaar of beroep, tenzij vast komt te staan dat ieder belang bij de procedure ontbreekt of is komen te vervallen. Ten aanzien van de last onder dwangsom stelt de Afdeling vast dat de verweten gedraging - het bouwen zonder de daarvoor vereiste omgevingsvergunning als bedoeld in art. 2.1, eerste lid, aanhef en onder a en c, Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (“Wabo”) - op grond van art. 1a, onder 2°, Wet op de economische delicten (Wed) wordt aangemerkt als een economisch delict. Omdat de last onder dwangsom om die reden betrokken zou kunnen worden bij een toekomstig Bibob-onderzoek (onderzoek op grond van de Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur), is de Afdeling van oordeel dat de voormalig eigenaar in zijn hoedanigheid van vastgoedinvesteerder procesbelang heeft bij diens tegen de last ingestelde beroep. Ditzelfde geldt om diezelfde reden ook ten aanzien van de geweigerde legaliserende omgevingsvergunning: omdat verlening van de omgevingsvergunning in dit geval zou betekenen dat de overtreding zou zijn beëindigd, heeft de voormalig eigenaar ook procesbelang bij diens tegen het weigeringsbesluit ingestelde beroep.
