In de tweede helft van de 20e eeuw werd duidelijk hoe ernstig en omvangrijk de milieugevolgen van ongecontroleerde afvalstoffenverwijdering waren. In Nederland dateren de eerste afvalwetten dan ook uit de zeventiger jaren. Inmiddels is het afvalstoffenrecht opgenomen in hoofdstuk 10 van de Wet milieubeheer en het Landelijk Afvalbeheer Plan (LAP) fungeert als het centrale beleidskader bij de uitvoering van de afvalstoffenwetgeving.

In het eerste LAP uit 2003 werd tot doel gesteld dat er een gelijk speelveld voor Europees afvalbeheer ontwikkeld zou worden, de marktwerking bevorderd zou worden en tegelijkertijd innovatie en preventie van afvalbeheer gestimuleerd zouden worden.

In het tweede LAP uit 2009 ging de aandacht vooral uit naar ketengericht afvalbeleid: van productie- tot afvalstadium. Hierbij werd onderzocht op welke manieren het ontstaan van afval zo veel mogelijk beperkt of voorkomen kan worden.

Het derde LAP, LAP3, is per 28 december 2017 van kracht. Hierbij is onder andere meer aandacht voor recycling en de bijdrage van het afvalbeleid aan de transitie naar een circulaire economie.

Het Landelijk Meldpunt Afvalstoffen is de landelijke meldinstantie voor zowel bedrijfs- als gevaarlijk afval.