Eén van de kerntaken van de Nederlandse overheid is het garanderen van de veiligheid van burgers op Nederlands grondgebied. Dat houdt ook het bewaken van de externe veiligheid in. De laatste jaren is veiligheid een belangrijk thema geworden voor media en politiek. De vuurwerkramp in Enschede, die 23 mensen het leven kostte, en de grote brand in chemisch bedrijf Chemie-Pack hebben een grote maatschappelijke discussie op gang gebracht, waarbij kritisch is gekeken naar de risico’s van gevaarlijke stoffen. Onder de Omgevingswet veranderen een aantal zaken die betrekking hebben op externe veiligheid.

Wat valt er onder externe veiligheid?

Externe veiligheid heeft betrekking op situaties waarbij risico bestaat voor mens en milieu bij gebruik, opslag en vervoer van gevaarlijke stoffen. Ook de risico’s die luchthavens geven vallen onder externe veiligheid. De reikwijdte van het begrip externe veiligheid is in die zin beperkt dat uitsluitend naar slachtoffers ‘buiten de poort’ wordt gekeken. In deze afbakening van het begrip externe veiligheid zit echter ook de link met de ruimtelijke ordening: de relatie tussen de risicovolle activiteit en haar omgeving.

Voorbeelden externe veiligheid

Situaties waarbij rekening gehouden moet worden met de externe veiligheid zijn bijvoorbeeld fabrieken die het PFAS-gehalte verhogen in water waarin wordt gevist, zoals in de Westerschelde, luchtverontreiniging door grote industrie zoals Tata Steel en de luchtkwaliteit rondom vliegvelden zoals Schiphol.

Externe veiligheid en de Omgevingswet

Sinds 2007 zijn gemeenten, provincies en rijk verplicht de risico’s van gevaarlijke stoffen in te voeren in het risicoregister. Deze gegevens vormen de basis voor risicokaarten voor burgers. Tot 1 januari 2023 was dit het Register Risicosituaties Gevaarlijke Stoffen (RRGS), maar met uitzicht op de invoer van de Omgevingswet is dit veranderd: het Register Externe Veiligheidsrisico’s (REV) is nu de plek om gegevens over milieubelastende activiteiten aan te leveren.

Wet- en regelgeving over externe veiligheid

Onder de Omgevingswet bepalen het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl), Besluit activiteiten leefomgeving (Bal), Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) en Omgevingsbesluit welke regels er gelden rondom externe veiligheid. Lees hier meer over wat er is veranderd en wat er gelijk blijft.

Tot eind 2023 vond je de regels over externe veiligheid in verschillende besluiten, zoals:

• Activiteitenbesluit en -regeling (Ab, Ar).

• Besluit omgevingsrecht (Bor).

• Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb).

• Besluit en regeling risico’s zware ongevallen (Brzo, Rrzo).

• Vuurwerkbesluit.