Het is voor gebruikers belangrijk dat gebouwen voldoen aan bepaalde eisen wat betreft de kwaliteit van het gebouw. Dit kan gaan over onder andere de veiligheid, duurzaamheid en gezondheid van een bouwwerk. Denk hierbij bijvoorbeeld aan constructiefouten, brandveiligheid en ventilatie. Om betere bouwkwaliteit te stimuleren is de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) ingevoerd.

Wat is de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)?

De Wkb moet ervoor zorgen dat er sprake is van meer toezicht en controle in de bouw. In het nieuwe stelsel moet voor bouwwerken een onafhankelijke kwaliteitsborger aangewezen worden. De toetsing aan bouwtechnische eisen van een bouwwerk, zoals beschreven in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl), wordt onder de Wkb dus uitgevoerd door deze onafhankelijke partij in plaats van door de gemeente.

Onder de Wkb wordt niet meer voorafgaand aan de bouwplannen getoetst, maar wordt er tijdens verschillende fases van het ontwerp en het bouwproces in de praktijk gecontroleerd of het bouwwerk aan de eisen voldoet. Deze wet vergroot ook de aansprakelijkheid van de aannemer voor eventuele bouwfouten en gebreken. Zodoende moet de Wkb de bouwkwaliteit verbeteren en de faalkosten verminderen.

De wet wordt gefaseerd ingevoerd. In 2024 is de Wkb al gaan gelden voor bouwwerken in gevolgklasse 1, de laagste risicoklasse, waar bijvoorbeeld eengezinswoningen en kleine bedrijfspanden onder vallen. Verbouwingen en bouwwerken in hogere risicoklassen, zoals onderwijsgebouwen en ziekenhuizen, zullen op een later moment worden opgenomen.

De rol van de kwaliteitsborger

Een kwaliteitsborger is een onafhankelijke partij die de kwaliteit van een bouwwerk controleert doormiddel van een toegelaten beoordelingsmethodiek. De kwaliteitsborger is betrokken bij veel stappen in het bouwproces. Zo moet er een risicobeoordeling opgesteld worden waaruit volgt wat de risico’s zijn waardoor het bouwwerk uiteindelijk niet aan de bouwtechnische eisen voldoet. Deze risicobeoordeling wordt door de kwaliteitsborger gebruikt om een borgingsplan op te stellen. Hierin staat onder andere beschreven hoe de risico’s uit de risicobeoordeling voorkomen moeten worden en specifiek wanneer, door wie en hoe de kwaliteitsborging zal plaatsvinden. Dit plan verandert mee als het bouwplan wordt gewijzigd.

Vervolgens wordt het borgingsplan uitgevoerd tijdens het bouwproces. De toetsing van de bouwkwaliteit verloopt aan de hand van een toegelaten ‘instrument’. Deze instrumenten worden getoetst door de Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw (TloKB). Als de kwaliteitsborger vaststelt dat het bouwwerk voldoet aan de bouwtechnische voorschriften, geeft deze een verklaring af. Deze verklaring wordt ook verwerkt in de gereedmelding van het bouwwerk.

De rol van de gemeente

De gemeente heeft onder de Wkb een meer administratieve verantwoordelijkheid. De taken van de gemeente draaien voornamelijk om het controleren van bijvoorbeeld of de kwaliteitsborger en het instrument erkend zijn. Ook wordt bij het verlenen van vergunningen uiteraard nog rekening gehouden met bestemmings- en omgevingsplannen, welstand, omgevingsveiligheid en andere zaken die geen onderdeel zijn van de kwaliteitsborging.