De samenkomst van de toenemende vergrijzing en de aanhoudende woningcrisis leidt tot grotere druk op de ketel bij de Nederlandse zorginstellingen om adequate ouderenzorg en gehandicaptenzorg aan te kunnen bieden. Het Nederlandse zorgvastgoed trekt enerzijds veel buitenlandse investeerders aan, vaak met bijbehorende sale-and-lease-back constructies, terwijl anderzijds Nederlandse hulpbehoevenden in de knel komen door een enorm en breed woningtekort.

Wat zijn de exacte verwachtingen binnen gemeentes en zorginstellingen? En hoe passen deze lokale acties binnen een landelijk plan om de zorg weer toereikend te maken voor het verzorgen van een groeiende ouderenpopulatie? Dit dossier biedt u de informatie, handvatten en toekomstperspectieven om deze problematiek binnen uw eigen zorgorganisatie aan te kaarten.

Wonen en zorg in de toekomst

Het vinden van alternatieve woonvormen biedt een middenweg voor niet uitsluitend senioren. Ook kan de doorstroom van ouderen naar kleinere woningen baat hebben voor woningzoekenden in een krappe en stilstaande woningmarkt.

Sinds de oprichting van de Taskforce Wonen en Zorg in 2020, die gemeenten tot mei 2023 ondersteunde bij het ontwikkelen en uitvoeren van hun woonzorgvisie, zijn er verschillende plannen gemaakt om de woonzorgopgave aan te pakken. Zo loopt het Programma Wonen en Zorg voor Ouderen, met als doel een geschikte en fijne woning en leefomgeving voor ouderen en dat zij kunnen verhuizen wanneer dat gewenst is.

In juli 2023 maakte het kabinet bekend de komende jaren € 312 miljoen beschikbaar te maken voor corporaties en zorgaanbieders. Het doel is 20.000 betaalbare zorggeschikte socialehuurwoningen te bouwen en tot 2030 290.000 woningen voor ouderen, waarvan een deel zorggeschikt.

Het is nog maar de vraag of deze plannen haalbaar zijn. Het Economisch Instituut voor de Bouw concludeert bijvoorbeeld dat een focus op kleine groene woonlocaties bij bestaande bouw meer oplevert.

Verduurzaming zorgvastgoed

Gelijktijdig met bovenstaande projecten loopt de Afspraak Green Deal Duurzame Zorg voor de Toekomst die handvatten biedt voor zorginstellingen om hun praktijken duurzamer te maken middels grootschalige renovatie of nieuwbouw. Dit is broodnodig, aangezien er een investering van circa 8 miljard euro nodig is om binnen de langdurige zorg de klimaatdoelen van 2030 te halen.

Zorginstellingen zijn zelf verantwoordelijk een portefeuilleroutekaart op te stellen waarin uiteen wordt gezet hoe het vastgoed moet worden verduurzaamd. Vervolgens kan deze ingeleverd worden bij het Expertisecentrum Verduurzaming Zorg (EVZ), die de instelling kan faciliteren in diens aanpak van de routekaart. 75% van alle ziekenhuisorganisaties hebben inmiddels ook een portefeuilleroutekaart ingediend.