Het provinciale windbeleid wordt aangepast aan de afspraken in de regionale energie strategieën (RES). Hierdoor kunnen de energiedoelen ook echt behaald worden. Daarnaast wordt hierdoor de kans groter dat de windprojecten ook daar komen waar regionaal is afgesproken. Nu kan het gebeuren dat een gemeente nee zegt tegen een windproject. Maar dat op grond van de Elektriciteitswet en het huidige provinciale windbeleid het project er toch komt. Dat leidt nu tot vertraging, onduidelijkheid voor initiatiefnemers en bestuurlijke/maatschappelijke onrust. Terwijl meer dan ooit gezamenlijkheid, daadkracht en leiderschap nodig is om de noodzakelijke overstap op duurzame energie te realiseren.
De RES 1.0 is nagenoeg afgerond. Gelderland heeft de ambitie om 6,5 Twh duurzame energie op te werken. Dit bod bestaat opgeteld uit wind-en zonprojecten die er al staan, die in de pijplijn zitten en die nog kunnen komen. De volgende stap is dat in de RES 2.0 de zoekzones omgezet worden naar concrete plekken en projecten. De provincie wil van de RES 2.0 een programma maken in het kader van de omgevingswet. Dit biedt meer wettelijke houvast voor iedereen. De provincie gaat dit voorstel met alle RES partners bespreken. Deze werkwijze én de aanpassing van het windbeleid biedt voordelen.
Op dit moment spelen er een paar projecten in Gelderland waarbij de gemeente een windproject niet wil of kan realiseren. De initiatiefnemers wenden zich dan tot de provincie. Op grond van de Elektriciteitswet en het huidige provinciale windbeleid moet de provincie de aanvraag in behandeling nemen. Zijn er geen ruimtelijke of wettelijke belemmeringen dan kan het windproject doorgaan. Dit leidt er nu toe dat er soms maatschappelijke onrust ontstaat én een beeld van overheden die tegenover elkaar staan. Terwijl alle overheden samen gebonden zijn aan de klimaatafspraken, de regionale afspraken én partnerschap ook hard nodig is. Het tegengaan van klimaatverandering en de overstap op duurzame energie vragen om een eendrachtige en krachtige overheid. Zijn de afspraken in de RES ook in beleid verankerd dan heeft de provincie straks meer grond om een windproject af te wijzen.
De provincie spreekt de voorkeur uit dat de gemeenten de windprojecten realiseren en het gezag overnemen. Daarbij biedt de provincie wel concrete ondersteuning. Daarnaast is het idee dat een gemeente ook extra hulp kan krijgen bij een andere taak of probleem dat ook speelt. De provincie wil goed samenwerken met de gemeenten en vindt dat samenwerking van beide kanten moet komen. Zet iedereen de handtekening onder het RES bod dan is iedere overheid ook verantwoordelijk om de wind- en zonprojecten te realiseren. Ook als het even moeilijk wordt.
De provincie wil meer duidelijkheid geven aan de partners wanneer ze wel het aan haar toebedeelde bevoegd gezag wil uitoefenen. Dat is op drie gronden: op verzoek van een gemeente die het windplan wel steunt, maar om de een of andere reden het bevoegd gezag niet kan overnemen. Daarnaast als de gemeente medewerking weigert terwijl het plan wel aansluit bij het huidige windbeleid en de provincie op basis van de elektriciteitswet wel moet. (Als het windbeleid wordt aangepast zal dit minder vaak voorkomen). Tot slot als het windproject aan alle inhoudelijke criteria voldoet én nodig is om de doelen zoals in de RES is afgesproken te halen maar de gemeente het niet actief oppakt.
De windprojecten en zonneparken moeten de komende jaren deels nog gerealiseerd worden. Dat betekent voor alle overheden, ook voor de provincie een actieve rol. De provincie streeft ernaar dat de vergunningen voor de wind- en zonprojecten voor 1 januari 2025 klaar zijn zodat de windturbines ook in 2030 draaien. De provincie streeft ernaar de maatschappelijke kosten voor de aanpassing van het elektriciteitsnet zo laag mogelijk te houden. Dat betekent dat er een evenwichtige verdeling moet komen tussen wind en zon. Tevens moet het voor iedereen duidelijk zijn hoe het precies juridische geregeld is en wie waar over gaat. Daarnaast streeft de provincie ernaar dat er een goede afweging in de regio wordt gemaakt tussen al die zaken waarvoor op dit moment ruimte nodig is. Zoals woningbouw en natuur bijvoorbeeld. Veel van deze zaken overstijgen het lokale niveau.
De Elektriciteitswet is nu maatgevend voor de rol van de provincie bij windprojecten. De provincie is bevoegd gezag voor windprojecten vanaf 1 windturbine en windparken van 5 – 100 MW. Een initiatiefnemer voor een windproject richt zich over het algemeen tot de gemeente om het initiatief mogelijk te maken. Als de gemeente dit oppakt, draagt de provincie haar bevoegdheid over aan de gemeente die voor de verdere procedurele en juridische afhandeling zorgt. De provincie vervult wel een rol als medeoverheid en heeft onder andere voor de natuurwet een toetsende rol.
