Begin deze maand heeft de Europese Commissie een zogenoemd “Verzoek om input voor een initiatief” gepubliceerd. De Europese Commissie wil namelijk de staatssteunregels met betrekking tot betaalbare huisvesting versoepelen en is benieuwd wat u ervan vindt.
De Europese Commissie signaleert dat betaalbare huisvesting een kritieke uitdaging is in de gehele EU. Een uitdaging die zich bovendien niet alleen tot de lagere inkomensgroepen beperkt.
Weliswaar heeft de Europese Commissie al eerder in het kader van betaalbare huisvesting maatregelen genomen, maar deze maatregelen blijken of te onduidelijk te zijn of niet toepasbaar genoeg. Het aanbieden van betaalbare huisvesting kan namelijk een dienst van algemeen economisch belang (“DAEB”) vormen en via staatssteun worden gefinancierd. Voor sociale huisvesting bijvoorbeeld kunnen DAEB-vergoedingen worden toegekend zonder voorafgaande goedkeuring en zonder vergoedingslimiet, mits aan alle voorwaarden in het DAEB-besluit is voldaan. [1]
Dit DAEB-besluit kan in beginsel ook betrekking hebben op DAEB’s voor betaalbare huisvesting (en dus niet alleen voor sociale huisvesting), maar de Europese Commissie signaleert dat door het ontbreken van een uitdrukkelijke definitie van ‘betaalbare huisvesting’ dit besluit lastig te gebruiken is voor andere vormen van betaalbare huisvesting dan sociale huisvesting. Bovendien wordt in dit besluit de vergoeding van betaalbare huisvesting, anders dan voor sociale huisvesting, beperkt. Deze mogelijkheid in het DAEB-besluit is daarmee volgens de Europese Commissie ontoereikend voor de huidige behoeften in de EU.
Ook de andere mogelijkheden om betaalbare huisvesting middels een DAEB te financieren zijn volgens de Europese Commissie moeilijk toepasbaar. Ook moeten deze mogelijkheden voorafgaand aan de Europese Commissie worden gemeld en door de Europese Commissie worden goedgekeurd, waardoor deze niet passend zijn voor een algemene toepassing.
Ook in onze praktijk gebiedsontwikkeling zien wij dat er behoefte is aan het steunen van woningbouwprojecten, maar dat het soms lastig laveren is in de staatssteunregels.
De Europese Commissie wil daarom de DAEB-regels herzien. Daardoor moeten lidstaten over meer flexibiliteit beschikken om betaalbare huisvesting te ondersteunen, namelijk door de bouw van nieuwe gebouwen en/of financiering van de renovatie van bestaande gebouwen. De Europese Commissie wil dus ook meer ruimte geven voor het steunen van woningen in het middensegment.
De Europese Commissie wil dit onder andere bereiken door een duidelijk(er) begrip voor betaalbare huisvesting op te nemen in het DAEB-besluit en de compensatie voor betaalbare huisvesting hetzij niet langer in een bedrag te beperken, hetzij een nieuw maximumbedrag vast te stellen. Daarnaast wil de Europese Commissie nog wat verduidelijkingen aanbrengen en ook richtsnoeren verstrekken, waarin wordt verduidelijkt hoe overheden betaalbare huisvesting kunnen steunen.
De nieuwe regels worden in het tweede kwartaal van 2026 verwacht. Nu wil de Europese Commissie vooral inzichten en feedback ophalen bij nationale, regionale en lokale overheden, belanghebbenden en het publiek. Zo kunnen zij meedenken over hoe de DAEB-regels moeten worden gewijzigd om investeringen in betaalbare huisvesting mogelijk te maken.
Bent u bijvoorbeeld werkzaam bij een decentrale overheid en loopt u ook regelmatig tegen de grenzen van de staatssteunregels aan bij steun voor betaalbare huisvesting? De Europese Commissie vraagt dus expliciet om uw mening! Uw mening geven kan via deze link: State aid – revision of the rules on services of general economic interest
[1] 2012/21/EU: Besluit van de Commissie van 20 december 2011 betreffende de toepassing van artikel 106, lid 2, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie op staatssteun in de vorm van compensatie voor de openbare dienst, verleend aan bepaalde met het beheer van diensten van algemeen economisch belang belaste ondernemingen (Kennisgeving geschied onder nummer C(2011) 9380), PB L 7 van 11/01/2012, blz. 3.
