Deze vierde en laatste blog heeft betrekking op het Bouwbesluit en de uitdaging om een circulaire oplossing als gelijkwaardig aangemerkt te krijgen. Ik sluit af met 4 tips voor jouw eerstvolgende project.
Een aanvraag omgevingsvergunning voor een bouwplan waarin circulaire oplossingen, bijvoorbeeld 2e hands bouwmaterialen of biobased bouwmaterialen zijn voorzien, moet worden getoetst aan het Bouwbesluit. Deze blog gaat over de toets van de aanvraag omgevingsvergunning aan het Bouwbesluit. Deze toets verandert niet als per 1 januari de Omgevingswet in werking treedt (wel verandert de benaming van de wetgeving).
Doel- en middelvoorschriften
Het Bouwbesluit kent doelvoorschriften (functionele eisen) en middelvoorschriften (prestatie-eisen) met betrekking tot de bruikbaarheid, de veiligheid en de milieuprestatie van een gebouw.
In de doelvoorschriften staat het doel van de betreffende bepaling voorgeschreven, hieraan moet altijd zijn voldaan. Dit doelvoorschrift wordt vervolgens verder ingevuld door middelvoorschriften. In deze middelvoorschriften staan meer specifieke technieken of maatregelen voorgeschreven. Middelvoorschriften bieden een betrouwbare werkwijze om aan het doelvoorschrift te voldoen.
Op grond van artikel 1.3 eerste lid Bouwbesluit kan van een middelvoorschrift worden afgeweken, indien met een gelijkwaardige oplossing, nog wel aan het doelvoorschrift wordt voldaan.
Hoe weet je wat het doel is van een voorschrift? Daarvoor moet je verschillende bronnen raadplegen. Om te beginnen de toelichting bij het Bouwbesluit of de parlementaire geschiedenis. Dit laatste is al snel juristenwerk.
Soms geven voorschriften zelf een indicatie van het doel. In hoofdstuk 3 Bouwbesluit (bestaande bouw) en hoofdstuk 4 Bouwbesluit (nieuwbouw) is telkens in het eerste artikel van een paragraaf (aansturingsartikel) een functionele eis genoemd. Deze kan een indicatie geven over het beoogde doel van de betreffende bepaling of paragraaf. Let op: soms beoogt voorschrift vanuit een andere pijler van het Bouwbesluit nog een ander belang of doel.
In de wet is niet geregeld hoe de gelijkwaardigheid aangetoond en/of getoetst moet worden. Een gemeente (het college van B&W) mag geen specifieke bepalingsmethode voorschrijven, regels of normen stellen voor de vergelijking. Het is aan de aanvrager van een vergunning om aan te tonen dat er sprake is van gelijkwaardigheid.
Een gelijkwaardige oplossing wordt in elk geval beoordeeld op de vijf pijlers van het Bouwbesluit 2012 (veiligheid, bruikbaarheid, gezondheid, energieprestatie, milieubelasting). Voorstelbaar is dat de aanvrager een ingenieursbureau opdracht geeft op een objectieve vergelijking te maken tussen de voorgeschreven oplossing en het circulaire alternatief.
Een gelijkwaardige oplossing kan bestaan uit een combinatie van bouwtechnische, organisatorische en/of technische oplossingen. Een aanvrager moet aannemelijk maken dat de circulaire oplossing voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit.
Wij hebben ervaring in andere (omgevingsrechtelijke) projecten met het begeleiden van onderzoeken en het aantonen dat een bepaald onderdeel van een project voldoet aan relevante wet- en regelgeving. Wij kunnen een aanvrager hier goed bij helpen. Wij hebben ook goede contacten bij ingenieursbureau’s.
Uit een onderzoek van AT Osborne (oktober 2022) blijkt dat er nog weinig succesverhalen zijn van gelijkwaardige oplossingen die de toets aan het Bouwbesluit hebben doorstaan. Er is duidelijk behoefte aan een databank waarin gelijkwaardige oplossingen worden beschreven.
Wie met gelijkwaardige (circulaire) oplossingen een succesverhaal wil schrijven moet het volgende ter harte nemen:
Het vergt tijd en geld om te onderzoeken wat de wetgever onder gelijkwaardigheid in een concreet geval heeft verstaan;
Het vergt tijd en geld om aan te tonen dat een bepaalde oplossing gelijkwaardig is;
Schroom niet om biobased bouwmaterialen te verkennen als gelijkwaardige oplossing! Steeds meer biobased bouwmaterialen zijn gecertificeerd.
Verken op voorhand bij de betrokken overheid of men in de ‘meewerkstand’ zit, want uiteindelijk moet de overheid de vergunning verlenen en is het een bevoegdheid (en geen verplichting) om in te stemmen met een gelijkwaardige oplossing.
Omgevingswet
Op 1 januari 2024 treedt de Omgevingswet in werking. Dan treedt ook de Wet op de kwaliteitsborging in werking. Deze privatiseert de toets aan het Bouwbesluit (Besluit bouwen leefomgeving). Ik ga hier nu niet nader op in, in het kader van deze blog, maar kan hier wel nadere informatie over verschaffen.
Dit was de laatste en 4e blog.
