Wat houdt de bruidsschat in en waarom speelt deze bruidsschat een belangrijke rol in de Omgevingswet?
In het normale spraakgebruik wordt onder een bruidsschat in het algemeen verstaan het bezit dat aan de bruid door haar ouders wordt meegegeven. Binnenkort krijgt het begrip bruidsschat een extra betekenis en wel in de Omgevingswet; de bruidsschat zijn de op dit moment bestaande Rijksregels, die vanaf 1 januari 2024 in het omgevingsplan worden opgenomen. Het Rijk zorgt er met het Invoeringsbesluit Omgevingswet voor dat deze regels automatisch in het omgevingsplan terecht komen. In hoofdstuk 7 van het Invoeringsbesluit Omgevingswet is bepaald welke regels behoren tot het tijdelijke deel van het omgevingsplan, zoals bedoeld in artikel 22.1, aanhef, onder c, van de Omgevingswet. Deze bruidsschat is voor iedere gemeente gelijk op het moment van inwerkingtreding van de Omgevingswet.
De bruidsschat bestaat uit circa 600 bepalingen uit het huidige Activiteitenbesluit milieubeheer, het Bouwbesluit en het Besluit omgevingsrecht (Bor). Deze regels hebben dan ook betrekking op een scala aan onderwerpen. Hierbij moet worden gedacht aan onderwerpen zoals horeca, detailhandel, recreatie, lozingen, emissies van geluid, geur en trillingen door bedrijven en bouwen.
De regels van de bruidsschat zijn aangepast aan de terminologie van de Omgevingswet, zonder dat de essentie van deze regels is gewijzigd. Deze regels voldoen nog niet aan alle eisen, die de Omgevingswet daaraan stelt. Zo voldoen de regels bijvoorbeeld niet aan de instructieregels uit het Besluit kwaliteit leefomgeving. In de regels is vanzelfsprekend ook nog geen rekening gehouden met het lokale maatwerk. Dit betekent dat gemeenten vanaf 1 januari 2024 zelf met de bruidsschat aan de slag moeten gaan.
Bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet bestaat het omgevingsplan uit een tijdelijk deel en uit een nieuw deel. De regels uit de bruidsschat maken vanaf 1 januari 2024 van rechtswege deel uit van het tijdelijk deel van het omgevingsplan van iedere afzonderlijke gemeente. Dat is geregeld in het Invoeringsbesluit Omgevingswet. Het andere tijdelijk deel van het omgevingsplan bestaat uit (ruimtelijke) regels uit verschillende vervallen regelingen, zoals bestemmingsplannen, beheersverordeningen, voorbereidingsbesluiten, inpassingsplannen, exploitatieplannen en hogere waardenbesluiten op grond van de Wet geluidhinder.
Het nieuwe deel van het omgevingsplan is vooralsnog leeg, met uitzondering van eventuele voorbereidingsbesluiten op basis van het overgangsrecht. De regels in het nieuwe deel komen deels tot stand door bestaande regels uit het tijdelijk deel om te zetten naar het nieuwe deel. Daarnaast nemen gemeenten in het nieuwe deel nieuwe regels op voor ruimtelijke ontwikkelingen en beleid. Het wijzigingen/ vaststellen van het nieuwe deel van het omgevingsplan kan overigens ook thematisch plaatsvinden. Gemeenten hebben tot en met 2031 de tijd om het nieuwe deel van het omgevingsplan vast te stellen.
Het is zaak dat gemeenten aan het einde van de overgangsfase alle bruidsschatregels hebben verwerkt tot eigen regels, of deze hebben laten vervallen. Overigens zullen de bruidsschatregels niet komen te vervallen als een gemeente deze niet zelf schrapt. Regels uit lokale verordeningen die opgenomen moeten worden in het omgevingsplan lopen het risico onverbindend te worden verklaard, omdat een regel aan het einde van de overgangsfase in het omgevingsplan voor een regel in de verordening gaat.
