De definitieve grenswaarde voor TO-juli is nu vastgesteld op 1,20 en geldt voor nieuw te bouwen woningen. Deze waarde is aangepast ten opzicht van de eerder voorlopig bepaalde grenswaarde van 1,00.
De belangrijke reden van deze wijziging is dat nauwkeuriger rekenen met lineaire thermische bruggen in de uitwendige scheidingsconstructies zorgt voor een groter effect op TO-juli dan dat het een effect heeft op de Gewogen Temperatuur Overschrijdings-uren (GTO).
De GTO is echter altijd het uitgangspunt geweest om het risico op oververhitting nauwkeurig in te schatten. Gezien de gewenste correlatie tussen GTO en TO-juli is de grens van TO-juli nu verruimd. Zonder afbreuk te doen aan het uitgangspunt dat het risico op oververhitting in nieuwbouwwoningen beperkt moet worden.
Wanneer een koelsysteem aanwezig is met als doel het koelen van de binnenlucht, staat de TO-juli waarde in de BENG-berekeningen automatisch op nul. Op dat moment gaat men ervan uit dat het koelsysteem voldoende capaciteit heeft om aan de koudebehoefte tegemoet te kunnen komen.
De reacties die op de internetconsultatie zijn ingediend geven geen aanleiding om te eisen te herzien. Met name voor houtbouw of gelijksoortige lichtere bouwwijzen vroeg men in een openbare reactie om verruiming van de TO-juli eisen net zoals die er is voor BENG 1. Deze verruiming wordt niet gegeven, ook hier geldt de eis van 1,2.
Naast TOjuli en bepaling van de GTO-uren bestaat er nog een methode ter bepaling van het risico op oververhitting: de ATG-methode. Deze methode wordt niet aangestuurd door het bouwbesluit maar geeft, op een andere wijze, een realistische inschatting van de kans op oververhitting.
Aangezien de GTO-methode vaak leidt tot meer maatregelen heeft voor nieuwbouw de ATG-methodiek vaak geen meerwaarde. Het criterium van 450 GTO-uren is namelijk strenger dan de Klasse “goed” volgende uit de ATG-methodiek. Deze ATG-methodiek hanteren wij wel als het gaat om klachten onderzoeken en in TO-berekeningen voor bestaande gebouwen waarvoor geen GTO-eis geldt.
Lees de bekendmaking in de Staatscourant 2020, 37764
Per 1 januari 2021 worden de BENG-eisen van kracht. Dit zijn de nieuwe eisen aan de energieprestatie van nieuwe gebouwen. Voor nieuwe woningen komt daar een indicator bij: TO-juli. Uit eerste berekeningen blijkt dat deze nieuwe indicator in veel gevallen mede maatgevend wordt voor het energieconcept van het gebouw.
TO-juli is een nieuwe indicator die samen met het nieuwe stelsel voor de energieprestatie van gebouwen wordt ingevoerd. Deze grootheid geeft een indicatie van het risico op temperatuuroverschrijding en wordt bepaald aan de hand van de berekende koelbehoefte over de maand juli in de BENG-berekening volgens NTA 8800.
De uitkomst is een dimensieloos getal, waarbij geldt: hoe hoger, des te groter het risico op temperatuuroverschrijding. De waarde wordt berekend voor elk gevelvlak, per oriëntatie. Een tussenwoning krijgt dus twee uitkomsten, een hoekwoning drie, een vrijstaande woning in principe vier en bij appartementen is het afhankelijk van de plattegrond. In de Regeling Bouwbesluit wordt een grenswaarde opgenomen van 1,0. Om te voldoen aan de eisen voor nieuwe woningen mag de berekende waarde op voor oriëntaties de niet hoger zijn.
De getalwaarden worden door de BENG-software berekend, gelijktijdig met de BENG-indicatoren, er is dus geen extra berekening nodig. Als de woning voorzien van koeling (bijvoorbeeld een warmtepomp met koelfunctie maar ook het circuleren van water uit een bodembron ten behoeve van regeneratie) dan wordt aangenomen dat er nauwelijks risico hoeft te zijn op temperatuuroverschrijding; er geldt dan geen eis aan TO-juli.
Betekenis
TO-juli is een indicatiegetal, en is daarom geen garantie dat er geen temperatuuroverschrijding op zal treden. Dat is afhankelijk van de precieze weersomstandigheden en het gedrag van bewoners. TO-juli is als indicator gekozen omdat uit vooronderzoek is gebleken dat deze een voldoende correlatie heeft met de uitkomsten van een dynamische temperatuuroverschrijdingsberekening (TOB). Toch is het niet meer dan een eerste indicatie. Wat je wel mag aannemen is dat als een woning een TO-juli-getal lager dan 1,0 heeft, dat de woning geen belemmering is voor de bewoners om de opwarming in de zomer te beperken.
Maatregelen
Wanneer uit de berekening blijkt dat TO-juli niet voldoet, dan zijn aanpassingen aan het plan nodig. Er zijn verschillende mogelijkheden, variërend van aanpassing van het ontwerp (bijvoorbeeld de aanpassing van het glasoppervlak of bouwkundige overstekken), toepassen van zonwering of zonwerend glas tot het toepassen van ventilatieluiken. Alle zaken die invloed hebben op de opwarming kun je daarbij benutten.
Let wel op dat de keuzes invloed hebben op de uitkomst van de BENG-eisen. Zo zal zonwerend glas niet alleen ongewenste opwarming in de zomer tegengaan, maar ook gewenste opwarming in de winter. Ofwel: de koelbehoefte neemt, maar de verwarmingsbehoefte neemt toe. Dat kan betekenen dat het BENG-1 getal wijzigt en indirect dan ook de BENG-2 en BENG-3 waarden.
Doordat je de maatregelen invoert in een en dezelfde berekening, wordt zo’n effect direct zichtbaar in de uitkomsten. Vanzelfsprekend bestaat er altijd de mogelijkheid om alsnog te kiezen voor actieve koeling. Het energiegebruik daarvan weegt dan mee in de uitkomsten van BENG-2 (het energiegebruik in kWh/m2 zal stijgen) en BENG-3 (het aandeel hernieuwbare energie zal dalen).
GTO-berekening
Omdat TO-juli een indicatiegetal is, bestaat er ook de mogelijkheid om op basis van gelijkwaardigheid nauwkeuriger aan de risico’s op temperatuuroverschrijding te rekenen. Dat gebeurt met een TOB: temperatuuroverschrijdingsberekening. Hiervoor zijn er verschillende mogelijkheden, elk met eigen voor- en nadelen. Een TOB richt zich op de verblijfsruimten, terwijl TO-juli is afgeleid van de koelbehoefte van de hele woning gemiddeld. In het kader van de bouwregelgeving is er voor gekozen om de methode van gewogen temperatuuroverschrijding (GTO) als maatgevend aan te wijzen.
Bij die methode telt de mate van overschrijding mee: een uur met een binnentemperatuur van 30 oC binnentemperatuur telt dan zwaarder mee dan een uur met 28 oC. Het aantal invloedsfactoren is aanzienlijk en een groot aantal daarvan worden via de Regeling Bouwbesluit vastgelegd in de bouwregelgeving. Deze uitgangspunten zijn grotendeels gelinkt aan de voorschriften uit de NTA 8800 aangezien het een gelijkwaardigheid betreft.
Als er minder dan 450 GTO-uren worden berekend, voldoet de woning alsnog aan en de eisen. Hoewel een GTO-berekening vrij arbeidsintensief is, kan het zinvol zijn deze uit te voeren, juist in het geval van twijfel. Bijvoorbeeld bij een bijzondere plattegrond, een geringe of juist extreme overschrijding van de grenswaarde van TO-juli.
Ervaringen
Uit de eerste berekeningen die Nieman heeft uitgevoerd voor projecten, zowel met de validatietool als met concept-software, blijkt dat voor veel projecten die nu gerealiseerd worden, de TO-juli indicator niet zonder meer zou voldoen. Ten opzichte van het woningontwerp en het energieconcept waarmee nu aan een EPC < 0,4 wordt voldaan, zijn vaak aanpassingen nodig om te voldoen aan BENG en TO-juli. Naast BENG-2 lijkt TO-juli voor zowel grondgebonden woningen als appartementen een uitdaging te vormen.
Met een goede integrale afweging van alle aspecten en een goed zicht op alle oplossingsmogelijkheden lijkt dat echter goed oplosbaar. Met de beschikbaarheid van complete (definitieve) software zal het duidelijk worden hoe maatregelen pakketten vorm zullen krijgen. Zowel BENG als TOB software moet namelijk nog worden afgestemd worden op de NTA 8800 en regeling bouwbesluit,
