22 juni was ik aanwezig bij het aanbieden van het Handvest overheid-burger door Bert Marseille, voorzitter van de VAR, aan minister Hanke Bruins Slot. Het Handvest (bijgevoegd) is kort en plezierig leesbaar. Op mijn vraag of het ook van toepassing is of wil zijn op de Ow-overheid, werd volmondig ja gezegd.
Er moet echter veel gebeuren wil onder de Ow de overheid in staat zijn responsief (naar de burger toe) op te treden. Wie met de implementatie en zo meteen met de uitvoering van het nieuwe omgevingsrecht aan de slag gaat, zal zien dat het Handvest is opgesteld zonder enige kennis van of referte naar het omgevingsrecht. Een paar punten uitgelicht:
Punt 1-4: Voor de burger die Ow-vragen of -hulp nodig heeft van de overheid, heeft het geen zin om naar de balie te gaan, te bellen of te mailen. De overheid verwijst voor alle contact en informatie naar de digitale leefomgeving. Voor vragen mail of bel je het IPLO, prima club, maar die kan of zal geen informatie geven over besluitvormingsprocedures binnen de gemeente van de burger.
Wil je een vergunning aanvragen of een milieubelastende activiteit ondernemen, vul dan (vooral correct) de formulieren in. Bij twijfel wordt "gezegd" contact op te nemen met de gemeente.
Het is de vraag of binnen kantooruren de juiste persoon wordt gevonden, of die de kennis heeft om u te helpen en klare taal kan schenken.
Uiteraard zullen ambtenaren - zelf ook burgers en met dienstverlening in hun genen - op zich bereid zijn om iemand in persoon te woord te staan, te helpen met de formulieren en wat te vertellen over de besluitvorming.
Daar is echter heel veel menskracht, tijd en kennis van het omgevingsrecht voor nodig.
Dat is en wordt een moeilijk oplosbaar probleem; immers het nieuwe omgevingsrecht moet het doen met te weinig personeel, te weinig geld (als dat al kan helpen) en - dat is mijn ervaring - nog onvoldoende kennis van het nieuwe omgevingsrecht.
Ten aanzien van punt 6, waarin de belofte staat dat de overheid in ieder geval binnen de wettelijke termijn haar besluiten neemt:
De nu al strakke termijnen worden te vaak niet gehaald, onder de Omgevingswet worden vergunningenprocedures verder verkort. Het niet halen van termijnen leidt regelmatig tot het in gebreke stellen van de overheid. Na 1 januari 2024 zal de overheid meer en meer dwangsommen moeten gaan betalen en wordt zij te snel in een beroepsprocedure getrokken die wellicht voorkomen had kunnen worden met voldoende capaciteit en tijd voor persoonlijk contact.
Punt 10 laat ik maar onbesproken; die belofte kan domweg niet waargemaakt worden.
Lees hier alle punten die er net zijn besproken.
Tijdens de bijeenkomst werd door minister Hanke Bruins Slot regelmatig verwezen naar het voorstel voor de Wet versterking waarborgfunctie Awb, dat ten doel heeft om in procedures van besluitvorming en rechtsbescherming meer rekening te houden met het belang van de burger.
Voorop staat het nieuwe artikel 2:4a van de Awb: ‘Het bestuursorgaan stelt zich bij het uitoefenen van zijn taak dienstbaar op.’ Het lijntje met het in de vorige post behandelde Handvest overheid-burger is dan snel getrokken.
In het wetsvoorstel worden ook voorstellen gedaan, die haaks op bepalingen in de Omgevingswet staan. Dat zijn reeds bestaande en niet goed werkende artikelen uit de Crisis- en herstelwet, die ondanks haar intrekking, een nieuw leven krijgen in de Omgevingswet.
Dat verklaart mijn wellicht te ronkende titel dat de Omgevingswet, met het inblazen van nieuwe leven in zieltogende artikelen die haaks staan op het gedachtegoed van de Wet versterking waarborgfunctie Awb, niet meer van deze tijd is.
In de bijlage wil ik dat uitleggen aan de hand van de artikelen 16.86 en 16.87 van de Omgevingswet.
Het probleem is – als het een probleem wordt gevonden – uiteraard simpel op te lossen.
Lees hier de termijnen in ow en wet versterking waarborgfunctie awb.
