Op vrijdagochtend 16 december presenteerde Greetje Bos haar adviesrapport– ‘Bouwen aan de brug, terwijl we eroverheen lopen: randvoorwaarden om het RES-bod met elkaar te verzilveren’. In het advies wordt ingegaan op uitdagingen en randvoorwaarden voor het verzilveren van het RES-bod, zoals vastgesteld in de Regionale Energie strategieën (RES). De snel groeiende vraag naar elektriciteit maakt het des te meer belangrijk om nú samen door te pakken om duurzame energie opwek op land te realiseren.
In 30 energieregio’s (RES-regio’s) werken gemeenten, provincies en waterschappen samen met veel andere partijen om het RES-doel van tenminste 35TWh aan duurzame opwek van elektriciteit op land in 2030 te verzilveren. Een samenwerking die tot stand is gekomen via het Klimaatakkoord. Provincies onderschrijven het advies om dit doel, zoals vastgesteld in het Klimaatakkoord, niet formeel op te hogen. Een formele ophoging zou namelijk kunnen leiden tot vertragingen in de RES-processen die het verzilveren van het RES-bod in gevaar kunnen brengen, terwijl we ons geen vertragingen kunnen veroorloven. Juist nu moeten er extra stappen genomen worden en moet er gefocust worden op de uitvoering om de ambities waar te kunnen maken.
In het adviesrapport worden uitdagingen geïdentificeerd die leiden tot vijf randvoorwaarden voor het behalen van de RES-ambities, namelijk: omgaan met netcongestie, elkaar houden aan gemaakte afspraken, investeren in begrip en acceptatie en het verdelen van de lusten en lasten, lange termijn sturing mogelijk maken door investeringsbereidheid te faciliteren en integrale samenwerking voor een goede en versnelde inpassing in de ruimtelijke puzzel.
“ We zijn erg blij met het rapport van Greetje Bos, het biedt veel kansen. We willen en kunnen onze RES biedingen waarmaken, maar dan moeten we samen hard werken om de belemmeringen weg te nemen" – Jop Fackeldey, gedeputeerde van Provincie Flevoland
Provincies herkennen de uitdagingen en randvoorwaarden. Zo spelen voor provincies zorgen rondom het oplossen van netcongestie en schaarste op het net. Er moet snel gewerkt worden aan een oplossing. Het Actieprogramma Netcongestie is hier belangrijk voor. In het actieprogramma wordt gewerkt aan drie oplossingsrichtingen voor problemen op het net, namelijk: sneller uitbreiden, het net beter benutten en programmeren en prioriteren. Provincies hebben hierin een belangrijke rol. Het is noodzakelijk om belemmeringen weg te nemen voor het realiseren van windenergieprojecten, onder andere om de balans tussen zonne-energie en windenergie te verbeteren, zodat het net ontlast wordt. Daarnaast is het belangrijk om ruimtelijke processen en procedures te versnellen en zorgen weg te nemen over defensieradars. Verder is duidelijkheid nodig over nieuwe normen voor wind op land die omwonenden en het milieu goed beschermen. Het vergroten van de acceptatie vraagt ook aandacht, heldere communicatie vanuit het Rijk over de nut en noodzaak van zon- en wind op land is dan ook essentieel. Daarnaast is duidelijkheid over de SDE regeling nodig om investeringszekerheid te bieden. Provincies zijn van mening dat de SDE-cap voor projecten boven de 35TWh eraf moet en de SDE-termijn verlengd moet worden, om te voorkomen dat de SDE beschikking voor projecten komt te vervallen en te kunnen blijven sturen op de realisatie van de klimaatambitie. Ook is duidelijkheid nodig over de implicaties van de Porthos-uitspraak.
De RES ambities zijn haalbaar: meer dan 35TWh hernieuwbare energie op land. We kunnen het RES-bod verzilveren als we met extra gezamenlijke inzet van het Rijk, provincies, gemeenten, netbeheerders en de RES-regio’s de belemmeringen wegnemen. Hiervoor moeten we samen onze schouders eronder zetten, nu doorpakken, lef tonen en elkaar aanspreken. Tot slot is het belangrijk dat het Huis van Thorbecke leidend is indien we het RES-bod niet dreigen te halen en moeten Gemeenten, Provincies én het Rijk gezamenlijk optreden om de doelen die we met elkaar hebben afgesproken te realiseren.
