Het Rijk stelde tot nu toe € 900 miljoen beschikbaar voor de leefbaarheid en veiligheid in 20 kwetsbare stedelijke gebieden (*). Deze zomer komt er nog eens € 200 miljoen vrij voor onder andere scholing, preventie van armoede en schulden, re-integratie en ontwikkeling van jonge kinderen. Dat staat in de eerste voortgangsbrief van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV). Jan Hamming, burgemeester van Zaanstad: “We moeten in de haarvaten van deze wijken aanwezig zijn.”
Meer wijkagenten, energiefixers die helpen met verduurzamen, schooluitval voorkomen, versneld meer betaalbare woningen bouwen en wijkrechtspraak. Problemen op het gebied van onderwijs, armoede, gezondheid, wonen en veiligheid worden binnen het NPLV in samenhang aangepakt.
“Onze zorg gaat uit naar de kwetsbare buurten”, vertelt verantwoordelijk minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. “Daarom investeert dit kabinet met het NPLV flink in deze 20 gebieden. De ministeries van OCW, JenV, VWS, BZK en SZW, 19 gemeenten, bewoners en lokale partners werken in de 20 gebieden over een periode van 20 jaar samen aan meer leefbaarheid en veiligheid. Door het bundelen van geld en menskracht en een geïntegreerde aanpak, zorgen we voor een krachtige aanpak in die wijken waar dat het hardst nodig is.”
€ 200 miljoen stellen de ministeries van OCW, BZK en SZW deze zomer beschikbaar in de SPUK Kansrijke wijk (**) aan de 20 gebieden voor de preventie van armoede en schulden, veerkracht en weerbaarheid, re-integratie, school en omgeving en de ontwikkeling van het jonge kind. De 19 gemeenten kunnen hier relatief gemakkelijk een beroep op doen, doordat de drie ministeries de geldstromen gebundeld hebben. Dit betekent dat één aanvraag bij het NPLV volstaat in plaats van vijf.
“We werken als gemeente al geruime tijd aan het versterken van de wijken om de kinderen een goede toekomst te geven en maken dankzij het Rijk echt stappen vooruit”, vertelt Jan Hamming, burgemeester van Zaanstad.
“De hulp van het Rijk is cruciaal. Ze steunen met menskracht en geld en dat zorgt ervoor dat we het verschil kunnen maken. Het vertrouwen in de overheid is bij veel inwoners laag. Daarom moeten we in de haarvaten van de wijken aanwezig zijn. We bieden een helpende hand aan inwoners die dat nodig hebben, maar geven ook duidelijke grenzen aan wat wel en niet kan en handhaven die ook. Het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid zorgt ervoor dat we langdurig kunnen investeren, en dat is keihard nodig.”
Zo’n samenhangende aanpak bestaat ook in Den Haag Zuidwest. Daar organiseren de gemeente, woningcorporaties (Haag Wonen, Staedion, Hof Wonen), ROC Mondriaan en bedrijven een korte opleiding in de bouw en techniek voor bewoners. Motivatie is het enige dat telt. Na die opleiding gaan deze buurtbewoners aan de slag bij leveranciers van de woningcorporaties voor het verduurzamen en renoveren van woningen in de wijk. Als problemen als dakloosheid en schulden boven tafel komen, worden die samen met de bewoner aangepakt.
Vorige week startten de eerste vijftien kandidaten in Den Haag Zuidwest met de opleiding tot schilder. Later start ook een opleiding tot energiefixer. Energiefixers helpen huishoudens met energiemaatregelen en het aanvragen van energietoeslag. Ook hier wordt zowel gewerkt aan de verduurzaming van woningen als het begeleiden van werkzoekenden in de wijk naar een baan.
Dat gemeenten de middelen voor dergelijke projecten straks bij één loket van het NPLV kunnen aanvragen is een goede zaak, vindt Chris Schaapman, directeur van het Nationaal Programma Den Haag Zuidwest. “De problemen van bewoners – en belangrijker: de oplossingen – zijn niet met een schaartje op te knippen langs de lijnen van de ministeries. Ze vergen een langjarige en integrale aanpak en budget. De SPUK Kansrijke wijk is hierbij een belangrijke stap in de goede richting.”
De € 200 miljoen uit de SPUK Kansrijke wijk komt bovenop de € 900 miljoen die vanaf 2020 werd vrijgemaakt voor de 20 stedelijke gebieden verbonden aan het NPLV. Zo is voor de aanpak van jeugdcriminaliteit € 38 miljoen uit het programma Preventie met Gezag toegekend aan de 20 gebieden. Bijvoorbeeld voor het inzetten van wijkrechtspraak en het voorkomen dat jongeren vroegtijdig schoolverlaten.
Net als grensgebieden en krimpregio’s krijgen de 20 ‘NPLV-gebieden’ prioriteit bij onder andere de renovatie van woningen. Naar verwachting komt meer dan de helft van de € 600 miljoen uit het Volkshuisvestingsfonds de komende jaren terecht in de 20 gebieden. Ook worden er versneld meer betaalbare woningen gebouwd. € 158 miljoen van de in totaal € 962 miljoen voor de landelijke Woningbouwimpuls is gereserveerd voor de 20 gebieden.
Daarnaast krijgen de 19 bij het NPLV betrokken gemeenten € 45 miljoen voor het verduurzamen van 30.000 woningen (gemiddeld € 1460 per woning) uit het Nationaal Isolatieprogramma (NIP). Verder is € 35 miljoen extra gereserveerd voor de 20 gebieden voor de aanpak van energiearmoede. Daaruit worden ook de energiefixers gefinancierd.
“Met het NPLV is het Rijk voor ons een praktische en echte partner geworden, op alle maatschappelijke gebieden en voor de lange termijn”, vertelt Bert Wijbenga, burgemeester van Vlaardingen. “In Vlaardingen Westwijk kampen inwoners al drie decennia met stevige problemen als een slechte gezondheid, eenzaamheid, armoede en criminaliteit. Op eigen kracht lukt het ons als gemeente niet zo snel en goed als we willen om deze trend te doorbreken. Daarom ben ik ontzettend dankbaar dat het Rijk langjarig wil investeren in Vlaardingen West.”
“Het afgelopen jaar hebben we met een alliantie van partijen en bewoners een maatschappelijk plan gemaakt. Zo gaan energiefixers langs bij mensen die wonen in een slecht geïsoleerd huis. Ook hebben we een extra wijkagent en boa’s aangesteld. We staan naast inwoners en zeggen niet: je moet dit en je moet dat. Zo groeit stap voor stap het vertrouwen, en daarmee ook de leefbaarheid en veiligheid.”
(*) de 20 stedelijke gebieden zijn: Amsterdam Zuidoost, Amsterdam Nieuw-West, Arnhem Oost, Breda Noord, Delft West, Dordrecht West, Den Haag Zuidwest, Eindhoven Woensel-Zuid, Groningen Noord, Heerlen Noord, Leeuwarden Oost, Lelystad Oost, Nieuwegein Centrale-As, Roosendaal Ring, Rotterdam Zuid, Schiedam Nieuwland-Oost, Tilburg Noordwest, Utrecht Overvecht, Vlaardingen Westwijk, Zaandam Oost.
(**) SPUK staat voor ‘specifiek uitkering’ vanuit het Rijk voor in dit geval de 20 stedelijke gebieden verbonden aan het NPLV.
Lees de kamerbrief over voortgang Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid.
