Op dinsdag 7 juni vond de commissievergadering van de commissies voor Infrastructuur, Waterstaat en Omgeving en voor Economische Zaken en Klimaat / Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit plaats in de Eerste Kamer. Tijdens deze vergadering werd o.a. het voorbehoud bij de plenaire behandeling van het ontwerp-KB over de inwerkingtreding van de Omgevingswet besproken. Besloten werd om dit voorbehoud niet te laten vervallen, als gevolg waarvan er geen plenaire behandeling zal plaatsvinden op 21 juni 2022.
Op de vrijdag voorafgaand aan deze vergadering had de minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, Hugo de Jonge, de Kamerleden nog van het nodige papierwerk voorzien, waaronder de Antwoorden op nadere vragen die de Eerste Kamer had gesteld over de inwerkingtreding van de Omgevingswet en een Kamerbrief met een reactie op het verzoek om documenten omtrent het Digitaal Stelsel Omgevingswet te verstrekken. Tijdens de vergadering bleek dat niet iedereen tijdig de grote hoeveelheid informatie tot in detail tot zich had kunnen nemen.
Kamerlid Lennart van der Linden van Fractie-Nanninga nam als eerste het woord en deelde een conclusie waar veel Kamerleden zich tijdens de vergadering bij aansloten. Van der Linden: ''Wij hebben hier uitgebreid over gesproken, ook in de aanloop naar deze vergadering, en we zijn tot de conclusie gekomen – zeker ook gezien de reactiebrief van het Adviescollege ICT-toetsing, waarin ze aangeven nu niet opnieuw te gaan toetsen, maar misschien wel in het najaar en hierin verwezen ze ook naar het Deloitte-onderzoek met de follow up van hun eerdere advies en gaven ze aan dat Deloitte en het ministerie het over de 'scoping' van de opdracht, de opdrachtformulering, nog niet eens zijn – dat als we nu voor het zomerreces het debat gaan voeren, we dan geen ja of nee kunnen zeggen op de vraag of inwerkingtreding per 1 januari 2023 verantwoord is of niet. We zouden er graag in meegaan maar voelen ons er niet comfortabel bij en willen ook voorstellen om dit debat te voeren als de follow ups er wél zijn, de inwerkingtreding zou nog wel op 1 januari 2023 kunnen zijn, maar het debat hierover pas rond oktober, wanneer we meer informatie en een nieuw advies van het Adviescollege ICT-toetsing hebben. Dus niet voor de zomer nog een herhaling van zetten.''
Ook Kamerlid Rik Jansen van de SP stelde dat er, ondanks de stelligheid van minister De Jonge naar de Tweede Kamer en de media toe over het niet nogmaals willen uitstellen van de Omgevinsgwet, meer duidelijkheid nodig is om een afgewogen beslissing te kunnen maken. ''We gaan er niet vanuit dat we een KB hebben geslagen met een streefdatum, maar met een uiteindelijke invoeringsdatum waar we dan vertrouwen in kunnen hebben.''
Dit gevoel van onzekerheid overheerste ook bij Kamerlid Saskia Kluit van Groen Links. Zij gaf aan het lastig te vinden om nu de conclusie te trekken dat de systemen goed werken en sluit niet uit dat we straks na 1 januari een ravijn in lopen. Kortgeleden sprak ze nog met een bedrijf dat de software levert en de metafoor 'ravijn' is afkomstig uit dat gesprek. In de uitvoeringspraktijk is nog niet alles op orde en dat zou wel het geval moeten zijn voor inwerkingtreding. Kluit geeft aan eerst nog behoefte te hebben aan een gesprek met minister De Jonge over het dekken van mogelijke risico’s en een onafhankelijk advies is hierbij volgens Kluit van fundamenteel belang.
Bovendien willen veel Kamerleden de tussenrapportage van Deloitte waar naar verwezen wordt in de antwoorden en die op 16 juni zal worden toegezonden, nog afwachten. De uitkomsten van dit rapport zullen mogelijk ook uitwijzen of er op verantwoordelijke wijze op 28 juni gestemd zou kunnen worden. Wel zit er nog maar een korte periode tussen het verschijnen van de rapportage van Deloitte en het mogelijke debat (21 juni) en de beoogde stemming (28 juni).
De VVD is wél voor het door laten gaan van het debat op 21 juni. Kamerlid Tanja Klip-Martin maakt uit het contact met diverse overheidslagen zoals provincies, gemeenten, waterschappen en overkoepelende uitvoeringsdiensten op dat men graag wil gaan beginnen, zodat ze ''de laatste spurt van het oefenen met alle krachten die er zijn kunnen doorzetten.'' Ze kan zich dan ook niet in de eerder genoemde metafoor van het ravijn vinden. Hoewel er ongetwijfeld nog zaken mis zullen gaan na inwerkingtreding, acht ze de basis zoals die er nu ligt voldoende stabiel. Ook Maarten Verkerk van de Christen Unie en Johan Dessing van Forum voor Democratie voelen zich voldoende comfortabel om het debat op 21 juni aan te gaan.
Uiteindelijk komen de commissies tot een uitslag van 33-35. Het voorbehoud blijft staan en er zal de 21e dus geen debat plaatsvinden. Wel wordt er voorgesteld om volgende week met een opzet voor het door Kluit voorgestelde mondelinge overleg met minister De Jonge te komen. Meerdere Kamerleden hebben behoefte aan een gesprek met de minister. Hierbij zal geen besluitvorming over het ontwerp-KB plaatsvinden.
Er komt dus geen duidelijkheid over de datum van inwerkingtreding van de Omgevingswet voor 1 juli. Zal het dan toch weer op uitstel uitdraaien? Op LinkedIn zijn de reacties verdeeld. Echter, zowel voor- als tegenstanders van de Omgevingswet geven aan veel respect te hebben voor de mate van ernst waarmee de Eerste Kamerleden de mogelijke inwerkingtreding van de Omgevingswet behandelen. Ze kiezen voor volledigheid en zekerheid en zwichten niet voor de door de minister uitgeoefende druk.
Wordt ongetwijfeld vervolgd.
