Gemeenten liggen op schema met warmteprogramma’s en werken hard aan uitvoeringsplannen en isolatieprogramma's. Er zijn ook grote uitdagingen, mede doordat benodigde wetgeving nog niet in werking is getreden en betaalbaarheid voor inwoners uitblijft. De VNG hoopt dat het nieuwe kabinet dit voortvarend oppakt.
Dit concludeert de VNG uit de nieuwste monitor Lokale warmtetransitie in beeld (pdf, 2 MB) van het Nationaal Programma Lokale Warmte. Gemeenten zijn goed op weg en willen overgaan tot uitvoering. Maar de lokale warmtetransitie kan alleen stevig doorzetten, als er duidelijke landelijke kaders zijn, de wetgeving in werking treedt en de overgang naar aardgasvrij betaalbaar is. Ook hebben gemeenten zicht nodig op structurele uitvoeringsmiddelen.
Nagenoeg alle gemeenten ondersteunen inwoners en bedrijven om het energieverbruik te verlagen, bijvoorbeeld door na-isolatie van bestaande woningen. Gemeenten lopen bij deze ondersteuning tegen uitdagingen aan. Het is lastig om (kwetsbare) doelgroepen te bereiken en de aanhoudende onduidelijkheid over een juridisch houdbare aanpak rondom soortenbescherming bij na-isolatie leidt tot vertraging en hogere kosten.
Gemeenten zien veel potentie in collectieve warmtenetten, mede omdat deze geen beslag leggen op de beperkte netcapaciteit. Het aandeel gemeenten dat de komende 10 jaar warmtenetten verwacht te realiseren of uit te breiden, is wel gedaald van 52% in 2024 naar 40% in 2025. Kosten voor bewoners, nog niet afgeronde wetgeving en het imago van warmtenetten blijven grote obstakels.
Hoewel de warmtepomp door veel gemeenten genoemd wordt als warmtestrategie, voert een ruime meerderheid hier (nog) geen actief beleid op. Redenen zijn onder meer netcongestie en betaalbaarheid voor gebouweigenaren.
Positief is dat gemeenten steeds vaker (regionaal) samenwerken, bijvoorbeeld bij gezamenlijke aanbestedingen voor isolatie of bij de ontwikkeling van warmtebedrijven. Gemeenten worden actief ondersteund door NPLW, bijvoorbeeld met handreikingen, webinars, leerkringen en bijeenkomsten. Ze weten deze ondersteuning steeds beter te vinden en waarderen deze positief (bron: NPLW Halfjaarrapportage - Q1-Q2 2025 (pdf, 871 kB))
