Verduurzamingstrajecten, herstructureringsprojecten en zelfs groot onderhoud: steeds vaker lopen dit soort werkzaamheden vertraging op door onderzoek vanwege de Flora- en Faunawet. Hoe kun je toch bouwen, verduurzamen en onderhoud plegen zonder schade toe te brengen aan de natuur? Woningcorporatie Woonopmaat zocht samen met de gemeente Heemskerk naar een oplossing.
Flora- en Faunaonderzoek is verplicht bij de grondige aanpak van woningen. Dergelijk onderzoek kost tussen de € 3.000 en € 5.000 en kan soms wel 2 jaar vertraging in de werkzaamheden opleveren. Heemskerk heeft nu als eerste gemeente in Noord-Holland een Gebiedsgerichte Ontheffing gekregen op basis van een Soortenmanagementplan (SMP). Hoe dat werkt, legt Peter van Raamsdonk van woningcorporatie Woonopmaat uit.
‘Dit initiatief is uit nood geboren. De omvang van verplichte onderzoeken werd steeds groter en daarmee steeds knellender voor onze projecten. Op zeker moment hebben we werkzaamheden bij een grote herstructurering moeten stilleggen, omdat het ecologisch onderzoek dat we hadden laten doen, niet bleek te kloppen. Bij een volgend projecten werkten we vanuit de ecologie. Dat klinkt mooi, maar zoiets kun je niet voor ieder project doen. Dat kost te veel tijd en geld.’
Woonopmaat zocht contact met de gemeente om met elkaar te zoeken naar een oplossing. Die lag in een gebiedsontheffing op basis van een SMP. ‘We zijn begonnen met het in kaart brengen van de beschermde diersoorten en waar zij wonen en nestelen. Dat hebben we op adresniveau gedaan. We kunnen dus bij wijze van spreken voor heel Heemskerk aangeven in welk huis vleermuizen in de spouwmuren zitten.’
Deze informatie gebruikt Woonopmaat om in het SMP vast te leggen welke maatregelen de corporatie treft om soorten te beschermen. ‘Stel, wij willen woonblok A verduurzamen, maar daar huist een kolonie vleermuizen. En in blok B hebben wij de mogelijkheden om verblijfplaatsen voor dieren in te bouwen. Denk aan nestkasten en speciale dakpannen en stenen waar dieren onder of achter kunnen wonen. Met extra groen maken wij de beoogde leefomgeving aantrekkelijk voor deze dieren.’ Hoe aantrekkelijker de nieuwe ruimte is, hoe sneller dieren van het ene gebouw naar het andere zullen verhuizen.
Uiteraard vraagt deze aanpak om goede voorbereiding en investeringen. Maar door alles vooraf goed te onderzoeken en te regelen, kun je beter plannen en bespaar je uiteindelijk veel tijd en geld.
Werken met een SMP wil niet zeggen dat je zondermeer aan de slag kunt. Voor onderhoud en verduurzamen zijn standaard ecologische werkprotocollen. Bij grote projecten zijn er bijvoorbeeld speciale werkprotocollen nodig om te garanderen dat flora en fauna geen schade ondervinden.
De ontheffing die de gemeente Heemskerk heeft, geldt voor 10 jaar. Iedere 5 jaar zal de gemeente opnieuw onderzoek doen naar de verblijfplaatsen van dieren. Van Raamsdonk benadrukt dat je een SMP alleen tot stand kunt brengen als je nauw samenwerkt met je gemeente. ‘Gelukkig hadden wij als corporatie al een goede werkrelatie met de gemeente Heemskerk. En we hoefden elkaar niet te overtuigen van het nut van een SMP.’
‘Hoe deze nieuwe manier van werken uitpakt, moeten we nu gaan ervaren’, vertelt Van Raamsdonk. ‘Dit is een eerste stap, waar we blij mee zijn. Behoud van biodiversiteit is belangrijk, ook voor ons eigen voortbestaan. We zullen in de toekomst steeds meer rekening moeten houden met de natuur en onze manier van bouwen daarop moeten aanpassen. Onlangs hoorde ik iemand zeggen dat we het altijd hebben over natuurinclusief bouwen. Maar eigenlijk moeten we het omkeren: wij mensen moeten ons opnieuw inpassen in de natuur. Ik denk dat we deze andere benadering kunnen meenemen in onze manier van werken.’
